به‌منظور مقایسه دو روش خاک‌ورزی حفاظتی و مرسوم بر عملکرد گندم دیم رقم باران متأثر از زمان آبیاری تکمیلی و کنترل شیمیایی علف‌های هرز، پژوهشی در قالب کرت‌های دو بار خرد شده بر اساس طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار و سه تکرار در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی در سال زراعی 2-1401 انجام شد. کرت اصلی شامل (کاشت به روش خاک‌ورزی مرسوم به کمک گاوآهن قلمی+ دیسک+ خطی کار غلات و کاشت حفاظتی با دستگاه کمبینات)؛ کرت فرعی شامل (شاهد بدون آبیاری، یک نوبت آبیاری تکمیلی در مرحله سبز شدن و یا مرحله گلدهی)، کرت فرعی- فرعی شامل (شاهد بدون علف‌کش، کاربرد علف‌کش تریبنورون متیل (گرانستار)، کاربرد علف‌کش کلودینافوپ پروپارژیل (تاپیک) و کاربرد اختلاط علف‌کش‌های تریبنورون متیل+ کلودینافوپ پروپارژیل(گرانستار+ تاپیک)) بود. نتایج نشان داد علف‌های هرز پهن‌برگ با ۹ گونه از ۷ خانواده نسبت به علف‌های هرز باریک‏برگ با 2 گونه از یک خانواده در این مزرعه غالبیت داشتند. در تیمار کنترل شیمیایی علف‌های هرز بالاترین تأثیر را تیمار کاربرد اختلاط علف‌کش‌های تریبنورون متیل+ کلودینافوپ پروپارژیل نشان داد. به طوری که ترتیب تراکم کل علف‌های هرز (بوته در مترمربع) و وزن خشک کل علف‏های هرز (گرم در مترمربع) تحت تأثیر تیمارهای کنترل شیمیایی به صورت (شاهد بدون سمپاشی> کاربرد تاپیک> کاربرد گرانستار> کاربرد اختلاط گرانستار+ تاپیک) بود. روش کشت حفاظتی (1021) عملکرد دانه گندم را به شکل معنی‏داری نسبت به حالت کشت مرسوم (۹2۲ کیلوگرم در هکتار) افزایش داد. آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی نیز از عملکرد دانه بیشتری (1010) نسبت به سایر تیمارهای شاهد (929) و آبیاری تکمیلی در مرحله سبز شدن (976 کیلوگرم در هکتار) برخوردار بود (p≤0.05). نتایج تجزیه واریانس حاکی از تأثیر بسیار معنی‌دار کنترل شیمیایی علف‌های هرز بر بهبود تولید گندم بود، به طوری که عملکرد گندم در تیمارهای کنترل شیمیایی به صورت کاربرد اختلاط گرانستار+ تاپیک (1066)> کاربرد گرانستار (1014)> کاربرد تاپیک (977)> شاهد بدون سمپاشی با (829 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. در مجموع، روش کشت حفاظتی با کمبینات همراه با یک نوبت آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی و کنترل شیمیایی علف‏های هرز با اختلاط علف‌کش‌های گرانستار+ تاپیک در کشت گندم دیم رقم باران قابل توصیه خواهد بود.

کلمات کلیدی