انار از مهم ترین میوه های مناطق گرمسیری است که در بین محصولات باغی جایگاه ویژه ای دارد. به دلیل کیفیت مرغوب، زیبایی ظاهری و رنگ درخشان آن در بخش صادرات غیرنفتی محصولی بی رقیب می باشد. نماتدهای ریشه گرهی (Meloidogyne spp.) از بیمارگرهای جدی در انار است و در بیشتر کشورهایی که انار کشت می شود گزارش شده است. کاهش عملکرد انار ناشی از نماتد ریشه گرهی در کشور هند 17.3 درصد گزارش شده است. در این بررسی شاخص های بیماریزایی (تعداد گال، تعداد توده تخم، تعداد تخم در هر توده تخم) ۲۵ رقم تجاری انار و یک ژنوتیپ بومی جنگلی پس از ۴ ماه تلقیح با نماتد Meloidogyne incognita اندازه گیری شد. شاخص مقاومت با استفاده از فرمول کوزنبری که علاوه بر شاخص گال، شاخص توده تخم نیز در ارزیابی وارد می شود (0.9-0 رقم ایمن، 1.9-1 خیلی مقاوم، 2.9-2 مقاوم، 3.9-3 نسبتا مقاوم، 4.9-4 مقاومت متوسط، 5.9-5 نسبتا حساس، 6.9-6 حساس و 7< خیلی حساس) تعیین شد. تجزیه واریانس بین تیمارها در سطح یک درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین بر اساس آزمون دانکن انجام شد. بیشترین تولید گال به ترتیب در ارقام فاروق، شیرین شهوار و ملس ترش دیده شد. ارقام زرده انار و ملس ساوه تعداد گال کمتری نسبت به ارقام ذکر شده داشتند. بیشترین تعداد توده تخم تولید شده در ریشه انار رقم فاروق بوده، بعد از آن به ترتیب شیرین شهوار، ملس ترش و زرده انار بودند. بین ارقام ملس ساوه، بجستانی خراسانی و کدرو اختلاف معنی‌دار وجود ندارد و بعد از ارقام ذکر شده قبلی بودند. کمترین تعداد توده تخم تولید شده در ژنوتیپ بومی جنگلی قائمشهر بوده و بقیه ارقام بین این دو دسته قرار گرفته‌اند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین تعداد تخم تولید شده در هر توده تخم در ریشه ارقام مختلف گیاه انار نشان داد که ارقام فاروق و زرده انار بالاترین تعداد تخم را در هر توده تخم داشتند. همچنین رقم فاروق بیشترین میزان توده تخم را نیز داشته است. کمترین تعداد تخم در هر توده تخم در ژنوتیپ بومی جنگلی قائمشهر و سپس در رقم شیشه کپ فردوس مشاهده شد. در نتایج سطح مقاومت ارقام، ژنوتیپ بومی جنگلی قائمشهر با شاخص مقاومت2.5 تنها رقم مقاوم شناسایی گردید، سپس رقم اردستانی خراسان با شاخص 4.6 به عنوان رقم با مقاومت متوسط گزارش گردید. ارقام گل تفتی، دخترحمومی، گلوباریک، نادری نطنز کاشان، شیرین شهوار یزدی، دانه سیاه، بجستانی خراسان، شیشه کپ فردوس، آلک ساوه، ملس ساوه و آمنه خاطونی به عنوان ارقام نسبتاحساس معرفی شدند. رقم های ملس دانه قرمز یزدی، رباب نی ریز، کدرو، ملس یزدی، مه ولات خراسان، ملس دانه قرمز، میخوش پوست نازک، طوق گردن یزدی و قجاق قم به عنوان ارقام حساس شناسایی شدند و در نهایت ارقام زرده انار، شیرین شهوار، ملس ترش و فاروق به عنوان رقم های خیلی حساس معرفی شدند.

کلمات کلیدی