امروزه شروط انتخاب دادگاه بسیار مهم است و به ‏نحوی گسترده در بارنامه‌های دریایی استفاده می‌شود. بر اساس این شروط، طرفین قرارداد دادگاه یا دادگاه‌های کشور معینی را برای حل اختلاف موجود یا آتی ناشی از یک رابطة حقوقی انتخاب می‏کنند. اصولاً توافق انتخاب دادگاه صرفاً بر طرفین آن الزام‌آور است. با این حال سؤال این است که آیا شرط انتخاب دادگاه مورد توافق فرستندة کالا و متصدی حمل‏ و‏نقل، که در بارنامه به آن اشاره شده، بر ثالثِ دارندة بارنامه الزام‌آور است؟ مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد تطبیقی، دیدگاه حقوق اتحادیه اروپا، انگلستان و ایران را واکاوی می‌کند. این مقاله نشان می‌دهد مطابق حقوق اتحادیة اروپا و انگلستان چنین شرطی بر ثالث دارندة بارنامه نیز الزام‌آور است اگر یا ثالث کالا را از متصدی حمل تحویل گرفته یا از متصدی حمل خواسته تا کالا را تحویل دهد یا با استناد به حقوق و تعهدات مندرج در بارنامه علیه متصدی حمل ‏و‏نقل اقامة دعوی کرده است. گرچه قانونگذار ایران در خصوص اجرای توافق‏نامه‏ های انتخاب دادگاه و تأثیر آن‏ها بر ثالث در بارنامه‏ های دریایی موضع‏گیری نکرده است، رأی صادرة مورد توجه در این نوشتار نشان می‏دهد قاضی ایرانی هماهنگ با رویکرد حقوق اتحادیة اروپا و انگلستان چنین شرطی را به گیرندة کالا نیز سرایت می‏دهد.

کلمات کلیدی