خدمات بهداشتی درمانی در طول همه گیری کووید 19، از اهمیت بالایی برخوردار بود. از آنجا که دسترسی به خدمات بهداشتی-درمانی و همچنین کیفیت دستیابی به این خدمات، از مولفه های مهم سلامت است، مطالعه حاضر به ارزیابی اقدامات مراکز بهداشتی درمانی روستایی طی همه گیری کووید 19 در بخش مرکزی شهرستان مشهد می پردازد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و از نوع تحقیقات کاربردی است. گردآوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و میدانی بوده است. در این پژوهش از مجموع 66 روستای دارای مرکز بهداشتی درمانی در بخش مرکزی شهرستان مشهد که آمار ثبتی کووید 19 مثبت داشته-اند، 10 روستا به طور تصادفی انتخاب شد. واحد تحلیل 181 نفر از خانوارهای روستایی در روستاهای نمونه بود. کیفیت اقدامات مراکز بهداشتی درمانی به کمک 12 شاخص ذیل چهار مولفه پاسخگویی، ایمنی، اثربخشی و هزینه خدمات کمی شد. همچنین دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی به کمک 13 شاخص ذیل سه مولفه دسترسی جغرافیایی، قابلیت استفاده، دسترسی به امکانات محافظتی کمی گردید. نتایج نشان داد حدود 40 درصد سرپرستان خانوارهای مورد بررسی به کووید 19 مبتلا شده اند، همچنین در 10 درصد خانوارها کلیه افراد خانواده به کووید 19 مبتلا گردیده و تنها 38 درصد مبتلایان به خانه های بهداشت روستایی مراجعه کرده اند. نیز 4 درصد از خانوارهای مورد بررسی فوت ناشی از کووید 19 داشته اند که در مقایسه با آمار کشور رقم بالایی است. طبق یافته ها میانگین دسترسی به خدمات با 2.52، دسترسی قابلیت استفاده با 2.48، دسترسی به امکانات محافظتی با 3.76 در طیف لیکرت با میانه نظری تفاوت معنی داری دارد. همچنین میانگین سازه دسترسی به امکانات بهداشتی درمانی در نواحی روستایی با میانگین 2.89 به طور معنی داری کمتر از میانه نظری است. همچنین در کیفیت خدمات بهداشتی درمانی، میانگین پاسخگویی با 2.87، ایمنی با 3.27، هزینه خدمات با 1.49 و اثربخشی با 3.90 با میانه نظری تفاوت دارد در مجموع میانگین کیفیت خدمات بهداشتی درمانی روستایی با 3.08 در حد متوسط ارزیابی شده است.

کلمات کلیدی