عنوان : ( توالی زمانی ترکیب، تنوع و غنای گونهای در مراتع آتش‌سوزی‌شده فریزی، استان خراسان رضوی )
نویسندگان: امیررضا حیرانی , محمد فرزام , کمال الدین ناصری , مارال بشیر زاده ,
Full Textچکیده
آتش‌سوزی عاملی شایع، ویرانگر و فاجعه‌آمیز در بسیاری از اکوسیستم‌های مرتعی است که نقش اکولوژیکی بسیار مهمی دارد و می‌تواند تنوع و ترکیب گونه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. منطقه کوهستانی فریزی که در شمال غربی رشته کوه‌های بینالود در شمال شرق ایران واقع شده است، دربرگیرنده ویژگی‌های خاص اقلیمی و جغرافیایی بوده و زیستگاهی مناسب برای گونه‌های مختلف گیاهی است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیرات آتش‌سوزی بر فلور، شکل زیستی، فرم رویشی، کلاس سنی گیاهان، تنوع و غنای گونهای است. برای بررسی وقوع آتش‌سوزی، زمان پس از آخرین آتش‌سوزی در هر سایت با راهنمایی کارشناسان و مردم محلی منطقه فریزی مشخص شد. سایت‌های همگن اکولوژیک از آتش‌سوزی‌های دو سال اخیر (یک سایت با وقوع آتش‌سوزی در دو سال گذشته) و (دو سایت با وقوع آتش سوزی در 11 و 21 سال گذشته) و یک سایت شاهد (بدون آتش‌سوزی) با شرایط اکولوژیک مشابه انتخاب شد. سپس، به منظور ارزیابی پوشش گیاهی طی فصل‌های رویشی بهار و تابستان ۱۴۰۱، درون هر سایت با روش سیستماتیک-تصادفی دو ترانسکت به طول ۵۰ متر به شکل حرف T در طول و عرض دامنه (یک ترانسکت در طول دامنه و یک ترانسکت در عرض دامنه) ایجاد شد و بر روی هر کدام ۶ پلات (کوادرات) یک متر مربعی قرار گرفت. در هر سایت ۱۲ پلات و در مجموع ۴۸ پلات مستقر شد. ویژگی‌های فلوریستیک و شاخص‌های تنوع و غنای گونهای اندازه‌گیری شدند. در مجموع تعداد ۶۸ گونه گیاهی، متعلق به ۱۹ تیره شناسایی شدند. تروفیت‌ها (۳۶ درصد) و همی‌کریپتوفیت‌ها (۳۰ درصد) شکل‌های زیستی غالب در این منطقه هستند. فراوانی کاموفیت‌ها (۱۵ درصد) و فانروفیت‌ها (۱۲ درصد) در درجه بعدی قرار دارند. نتایج حاصل از آنالیز واریانس یک طرفه نشان‌داد که فاکتور زمان پس از آتش‌سوزی به طور معناداری باعث تغییرات تنوع در بین سایت‌ها شده است تغییرات تنوع با فاکتور زمان همبستگی بالایی دارد. غنای گونهای در سایت 11 سال بیشترین است و غنای گونهای در سایت دو سال از سایت 21 سال کمی بیشتر است اما برای شاخص q1 سایت دو سال و 21 سال به هم نزدیک بوده و بیشترین مقدار تنوع در سایت 11 سال است که نشان می‌دهد تنوع در فواصل زمانی متوسط بیشترین است. آتش‌سوزی در بلندمدت باعث افزایش فورب‌های چندساله، بوته‌ای‌ها و درختچه‌ای‌ها شده است. بنابراین با توجه به میزان بارندگی و پتانسیل اکولوژیک منطقه، آتش‌سوزی به عنوان راهکار اجرایی جهت بهبود پوشش گیاهی توصیه می‌شود.
کلمات کلیدی
, آتش, اعداد هیل, شکل زیستی, غنای گونهای, فرم رویشی
@article{paperid:1100346,
author = {حیرانی, امیررضا and فرزام, محمد and ناصری, کمال الدین and مارال بشیر زاده},
title = {توالی زمانی ترکیب، تنوع و غنای گونهای در مراتع آتش‌سوزی‌شده فریزی، استان خراسان رضوی},
journal = {حفاظت زیست بوم گیاهان},
year = {2024},
volume = {12},
number = {24},
month = {October},
issn = {2476-3462},
pages = {114--135},
numpages = {21},
keywords = {آتش، اعداد هیل، شکل زیستی، غنای گونهای، فرم رویشی},
}
%0 Journal Article
%T توالی زمانی ترکیب، تنوع و غنای گونهای در مراتع آتش‌سوزی‌شده فریزی، استان خراسان رضوی
%A حیرانی, امیررضا
%A فرزام, محمد
%A ناصری, کمال الدین
%A مارال بشیر زاده
%J حفاظت زیست بوم گیاهان
%@ 2476-3462
%D 2024
