ناکامی، به حالت روحی‌ای گفته می‌شود که هنگام ایجاد مانع و دست‌نیافتن به هدف یا یک نیاز یا به تاخیرافتادن آن، در فرد پدید می‌آید. مدیریت نکردن صحیح این ناکامی‌ها، ممکن است موجب بروز آسیب‌های متعدد روانی، اعتقادی، جسمی در افراد شود. قرآن، اصول و راه‌کارهایی برای مواجهه با سختی‌ها و موقعیت‌های ناکام‌کننده بیان کرده است. این تحقیق در پیِ کشف الگوی قرآن در نحوه‌ کنترل ناکامی است؛ با استخراج مجموعه این اصول و راه‌کارها و روشن‌نمودن ارتباط آن‌ها با مبانی و اهداف کنترل ناکامی که بیان‌گر نظام و الگوی کنترل ناکامی در قرآن، برای توان‌مندسازی انسان در موقعیت‌های ناکام‌کننده است. روش گردآوری اطلاعات، در این تحقیق کتابخانه‌ای و از لحاظ روش پردازش، توصیفی، تحلیلی است. مهم‌ترین مبانی کنترل ناکامی در قرآن در چهار قسمت مبانی خداشناسی (مثل توحید و برخی صفات الهی)، انسان‌شناختی (مثل دو بعدی بودن انسان، فلسفه ناکامی‌ها، قضا و قدر و اختیار انسان)، جهان‌شناسی (مثل دنیا بر مدار سختی‌ها و معاد) و دین‌شناسی (قوانین الاهی بر اساس مصلحت) طرح شده است. اصول کنترل ناکامی، در قرآن در سه دسته اصول شناختی (مثل اصل تنظیم خواسته‌ها با واقعیت دنیا، اصل معنادار بودن بلاها، اصل مقدر بودن حوادث، اصل کوچک سازی سختی‌ها ...) و اصول رفتاری و گرایشی-عاطفی (مثل اصل پذیرش ناکامی‌ها، اصل ارتباط با خداوند، دعا، ذکر و توبه) طرح شده است. بر طبق اصول مطرح شده نیز، روش‌هایی جزئی‌تر برای کنترل ناکامی بیان شده است؛ مثل روش مقایسه و توجه به مصیبت‌های بزرگ‌تر دیگران ذیل اصل کوچک‌سازی سختی‌ها.

کلمات کلیدی