مقدمه و هدف: در دهه ­های اخیر، همراهی علائم سندرم عدم درگیری شناختی (CDS) با زیرنوع ­های اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی (ADHD) مورد توجه محققان این حوزه بوده است. هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی نارسایی در کنش ­های اجرایی در رابطه بین علائم اختلال نارسایی توجه/ فزون­کنشی و سندرم عدم درگیری شناختی است. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی و تحلیل مسیر می ­باشد. در سال 1402 تعداد 612 دانشجو از دانشگاه ­های مختلف ایران، با روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب شدند و به 2 پرسشنامه مقیاس درجه ­بندی ADHD بزرگسالان بارکلی (BAARS) و مقیاس نارساکنش ­وری اجرایی بارکلی نسخه بزرگسال (BDEFS) پاسخ دادند. داده­ ها با استفاده از نرم­افزار لیزرل 8/8 و به روش تحلیل مسیر تجزیه­ و تحلیل شد. یافته­ ها: هر سه متغیر نارسایی توجه، فزون­کنشی و تکانش­گری در سطح معناداری 0/001 اثرات غیرمستقیمی بر سندرم عدم درگیری شناختی داشتند. به طوری که برای اثر نارسایی توجه و تکانش­گری، دو متغیر خودسازماندهی/حل مسئله و خودانگیزشی نقش میانجی ایفا کرده­اند و برای اثر غیرمستقیم فزون کنشی بر سندرم عدم درگیری شناختی، خودسازماندهی/حل مسئله نقش میانجی داشته است. به­طور کلی می­توان گفت نارسایی در کنش­های اجرایی، نقش میانجی معناداری بین نشانه­های اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی و سندرم عدم درگیری شناختی دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به نقش میانجی کنش­های اجرایی خودسازمان­دهی/حل مسئله و خودانگیزشی انتظار می­رود علاوه بر تشخیص افتراقی دقیق­تر، در طراحی و برنامه­ریزی درمان با لحاظ کردن این کنش­های اجرایی، همزمان با بهبود نشانه­های ADHD شاهد بهبودی در نشانه­های سندرم عدم درگیری شناختی نیز باشیم.

کلمات کلیدی