فقه و اصول, دوره (1395), شماره (106), سال (2016-10) , صفحات (137-156)
عنوان : ( تاملی در قاعده انگاری «اولویت دفع مفسده از جلب منفعت» )
نویسندگان: میرزامحمد واعظی ,فایل:
Full Text

چکیده
یکی از مباحث مدّنظر علمای علم اصول، «أولویت دفع مفسده نسبت به جلب مصلحت» و ترجیح جانب نهی است که بهصورت موجبۀ جزئیه پذیرفته شده است؛ أولویت مذکور بهمثابه یک قاعده در بین فقها با نام «دفع المفسدة أولی من جلب المنفعة» شهرت یافته که در مسمّای آن «مفسده» با «مصلحت» یا «منفعت» تقابل یافته است. در مجموع در أولویت مذکور چهار قرائت را میتوان مورد سنجش قرار داد که قرائت چهارم یعنی تقابل «منفعت» و «مفسده»، صلاحیت قاعدهمندی را داراست، هرچند که فقها آنرا مورد لحاظ قرار ندادهاند. همچنین به زعم نگارنده قرائت اول از این أولویت نیز که مستفاد از حکم عقل است، قابلیت ضابطهمند شدن با چهار مؤلفه نوع تکلیف، نوع واجب، کمیت و کیفیت احتمال را داراست.