خلاء عملکرد سیب‌زمینی در استان خراسان رضوی براساس شیوه‌نامه اطلس جهانی خلاء عملکرد و با استفاده از مدل SUBSTOR-Potato برنامه DSSAT برآورد شد. مدل گیاهی با استفاده از داده‌های دو آزمایش مزرعه‌ای که در شرایط محدودیت آب و نیتروژن طراحی و اجرا شدند و همچنین اطلاعات جمع‌آوری شده از سایر آزمایشات زراعی در مناطق موردمطالعه مورد واسنجی و ارزیابی قرار گرفت. استان بر اساس شیوه‌نامه اطلس جهانی خلاء عملکرد به سه ناحیه اقلیمی کشاورزی کلاستربندی شد. سپس، با استفاده از داده‌های آب‌وهوایی بلندمدت (2020-2011) و میانگین عملکرد واقعی هر ایستگاه، پتانسیل عملکرد برای هر ناحیه شبیه‌سازی شد و میزان خلاء عملکرد محاسبه گردید. در نهایت، در شرایط محدودیت‌های آب و نیتروژن، پتانسیل عملکرد مجدداً بررسی شد و سهم هر یک از این عوامل در ایجاد خلاء عملکرد تعیین گردید. بیشترین عملکرد پتانسیل در سطح استان مربوط به ناحیه یک و در شهرستان فریمان (در سال 2012) با مقدار 7/86 تن در هکتار برآورد گردید. کمترین مقدار عملکرد پتانسیل برای شهرستان بردسکن واقع در ناحیه اقلیمی 3 با مقدار 3/8 تن در هکتار برآورد شد. میانگین خلاء عملکرد در دوره آماری 10 ساله در ناحیه 1، 8/48 و در ناحیه 2، 7/31 تن در هکتار برآورد شد. میانگین تأثیر محدودیت آب و نیتروژن در ایجاد خلاء عملکرد سیب‌زمینی در ناحیه‌ یک به ترتیب، 1/12 و 18 تن در هکتار و در ناحیه 2 به ترتیب، 9/10 و 3/8 تن در هکتار بود. پُر کردن بخشی از خلاء عملکرد با توجه به شرایط اقلیمی هر ناحیه متفاوت است، با اینحال انتخاب رقم زراعی سازگار، تاریخ کاشت و تراکم بوته مناسب از جمله مهمترین گزینه های مدیریت زراعی به منظور جبران بخشی از خلاء عملکرد، صرف نظر از تفاوت های اقلیمی توصیه می شود.

کلمات کلیدی