آزمایشی با هدف تخمین زیست‌فراهمی و ارزیابی خصوصیات شیمیایی منابع آلی و معدنی منگنز شامل منگنز آلی، هیدروکسی کلراید منگنز و سولفات منگنز در جوجه‌های گوشتی با استفاده از تکنیک قطعات وارونه روده اجرا شد. در ابتدا، به‌منظور ارزیابی حلالیت و خصوصیات شیمیایی منابع منگنز در حلال‌های مختلف، از هرکدام از نمونه‌ها 1/0 گرم با سه تکرار نمونه‌برداری شد. در ادامه به‌منظور تعیین قابلیت جذب منابع منگنز از تکنیک قطعات وارونه روده استفاده شد. به این منظور، از جوجه خروس‌های 29 روزه که به‌مدت یک هفته (29-23روزگی) از جیره فاقد مکمل منگنز تغذیه شده بودند، استفاده شد و بعد از کشتار از ژژنوم و ایلئوم آن‌ها نمونه‌برداری شد. در ادامه، به‌منظور بررسی اثر سطوح و منابع مختلف منگنز بر صفات عملکردی و ایمنی جوجه‌های گوشتی از 600 قطعه جوجه خروس راس 308 در 12 تیمار شامل چهار سطح (35، 70، 105 و 140 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و سه منبع (هیدروکسی کلراید، آلی و سولفات) منگنز استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین حلالیت را منگنز آلی در سیتریک اسید 2 درصد (12/96 درصد) داشت و کمترین حلالیت منابع منگنز در آب دیونیزه بود. منبع هیدروکسی کلراید بیشترین حلالیت خود را در سیتریک اسید دو درصد با 02/83 درصد نشان داد. همچنین، بیشترین ابقای منگنز در ایلئوم (25/3 درصد) بود. منگنز آلی با 25/3 درصد به‌طور معنی‌داری قابلیت جذب بالاتری نسبت به منابع سولفات (99/1 درصد) و هیدروکسی کلراید (30/2 درصد) داشت. منابع منگنز اثر معنی‌داری بر صفات عملکردی نداشتند. ضریب تبدیل غذایی در سن 23-11 روزگی در تیمار دارای 35 میلی‌گرم بر کیلوگرم منبع هیدروکسی کلراید به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. در خصوص ایمنی، تیمارهای آزمایشی اثر معنی‌داری بر پاسخ اولیه و ثانویه نداشتند. بنابراین، استفاده از منگنز آلی به‌دلیل ارزش جذب بالاتر توصیه می‌شود.

کلمات کلیدی