«مدیریت بدن» یکی ‌از مفاهیم رایج در جامعه‌شناسی‌غربی است که به ‌بررسی نظارت و دست‌کاری افراط‌گونۀ ویژگی‌های ظاهری بدن به‌ویژه در زنان پرداخته و عاملش را در اجتماع می‌یابد. میشل فوکو با تأکید بر رویکرد پساساختارگرایی، کوشیده ‌است تا نشان‌ دهد باتوجه به ارتباط بدن‌مندی و معرفت، هرگونه مدیریت بدن، به‌معنای نفی امکان شناخت ساحاتی از معرفت و حقیقت است. فوکو به ‌تأثیر روابط قدرت بر بدن و به‌ این‌ واسطه بر معرفت و حقیقت اشاره ‌می‌کند. مسئله‌ اصلی این ‌پژوهش، چیستی تفاوت بنیادین نظریه فوکو با دیدگاه اسلامی در عدم پذیرش مدیریت بدن در زنان و راهکارهای اسلام در مواجهه با آن است. «پژوهش حاضر با مراجعه به نظریات فوکو در موضوعات مرتبط با مدیریت بدن و نیز رجوع به آیات و روایات مربوط به این موضوع با روش تحلیلی-توصیفی به نقد دیدگاه فوکو در این زمینه پرداخته و نشان می‌دهد برخلاف دیدگاه وی که براساس آن، جنسیت محدودساز و سرنوشت‌ساز هویت انسانی است، در دیدگاه اسلامی هویت انسانی به روح او وابسته و ابعاد جسمانی زن یا مرد، فرع بر هویت اصیل اوست و نیز با تلقی خاصی که از رابطۀ بدن، نفس و جامعه در حکمت اسلامی ارائه می‌شود»؛ اولاً، مدیریت بدن به ‌مفهومی ‌که نزد جامعه‌شناسان ‌غربی شناخته شده‌ است پذیرفته نمی‌شود و ثانیاً، مدیریت بدن به‌ معنای تقیّد به‌ حدود شرعی و تأمین سلامت و امنیت آن نه ‌تنها نافی دست‌یابی به معرفت و حقیقت نیست؛ بلکه سبب نیل به ‌آن نیز خواهد بود. نتایج این ‌مقایسه ناظر به راهکار سه‌‌وجهی مدیریت بدن در حوزۀ‌ زنان، مشتمل بر «حفظ سلامت بدن»، «حفظ بدن از نگاه نامحرم» و «تبرج مدیریت شده» است

کلمات کلیدی