ایران و افغانستان دو کشور مهم در غرب آسیا هستند که قدرتهای خارجی،مخصوصا ً انگلیس و روسیه، همیشه سعی داشتهاند آنها را تحت نفوذ خود قرار دهند. این پژوهش به بررسی سیاستهای انگلستان و روسیه در قبال جنبشهای مشروطهخواهی ایران و افغانستان در اوایل قرن بیستم میپردازد. همچنین به تحلیل رفتارها و اقدامات انگلیس و روسیه در مقابله با این جنبشها پرداخته و روابط و تعارضات آنها را با جنبشهای مشروطهخواهی موردتوجه قرار میدهد. در ادامه، به ارزیابی پیامدهای این دو قدرت بر روی روابط بینالمللیمنطقه و جهان اشاره نموده ونقش آنها را در تحوالت معاصر دوره مشروطیت ایران وافغانستان میسنجد. این مقاله با استفاده از منابع تاریخی و مستندات، زبان فارسی، روسی و انگلیسی سعی دارد تا یک نگاه جدید و جامع از سیاستهای قدرتهای بزرگ در مواجهه با مشروطه ایران و اندیشه مشروطهخواهی افغانستان ارائه دهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که روسیه بهصورت آشکار و نظامی در برابر جنبش مشروطه ایران مداخله کرده است، درحالیکهانگلیس بهصورت مخفیانه و دیپلماتیک در برابر اندیشه مشروطهخواهی افغانستان قرارگرفته است. این تحقیق همچنین نشان میدهد که هماهنگی بین این دو قدرت برای مبارزه با جنبش مشروطهخواهی نقش مهمی داشته است. نتایج این مطالعه میتواند برای جنبشهای معاصر آزادیخواهی مردمی چشماندازیروشن ایجاد کند.

کلمات کلیدی