کریدورها به مسیرها، گذرگاه ها یا شاهراه هایی گفته می شود که مناطق جغرافیایی مختلف را به هم متصل کرده و نقش اساسی در تسهیل حمل ونقل، انتقال انرژی، تجارت، و تعاملات فرهنگی ایفا می کنند. ماهیت «شبکه ای» جهان کنونی موجب شده است کریدورها از منظر ژئوپلیتیک مدرن، فراتر از مسیرهای ساده ارتباطی بوده و به عنوان شریان های حیاتیاقتصاد جهانی و ابزارهای قدرت در رقابت های بین المللی عمل نمایند.از این رو به طور روزافزونی شاهد شکل گیری رقابتکشورها در این عرصه هستیم. ایران کشوری است که از موقعیت استراتژیک چهارراهی و گذرگاهی برخوردار است و درطی تاریخ نیز از فرصت های این موقعیت مناسب در قالب مسیرهای سنتی مانند جاده ابریشم بهره برده است. در طیسه دهه اخیر نیز موقعیت ایران در قالب کریدورهای ارتباطی شمال-جنوب، شرق به غرب و ....مطرح بوده است. با توجهبه وجود برخی چالش ها و موانع، به تدریج برخی کشورهای همسایه به عنوان مسیرهای جایگزین در برخی زمینه هامطرح شده و جای ایران را گرفتند که به عنوان نمونه می توان به جایگزینی مسیر انرژی باکو-جیحان به جای مسیرجغرافیایی تر خز ر-خلیج فارس و یا انتقال مسیر ترانزیت هوایی از ایران به کشورهای ترکیه، امارات و اخیرا ترکمنستاناشاره کرد. تجهیز سواحل و بنادر یکی از مهمترین پیش نیاز های اتصال یک کشور به کریدورهای بین المللی است. اخیرا کشور عراق با سرمایه گذاری و مشارکت برخی از کشورها در صدد ایجاد ک ریدور ارتباطی جدیدی تحت عنوان «مسیر توسعه» با محوریت بندر فاو است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با استناد به منابع معتبر به دنبال بررسی و تبیین مفهوم «ژئوپلیتیک کریدورها» و رقابت کشورهای همسایه ایران برای اتصال به کریدورهای بین المللی و به حاشیه رفتن موقعیت و مسیر ایران است

کلمات کلیدی