هدف: از جمله موضوعات مهم در حوزه برنامه‏ریزی شهری کاهش سفرهای درون شهری و دستیابی به محیط پایدار است. شهرهای 15دقیقه از جمله ایده‏های ارایه شده در این راستا هستند. مطالعه حاضر تلاش دارد این موضوع را در شهر مشهد و به شکل ویژه منطقه9 آن، مورد سنجش قرار دهد روش و داده: باتوجه به هدف مطالعه، روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است. در گام اول با مطالعه اسناد و منابع موجود اقدام به شناسایی مولفه‏های مرتبط با شهر15دقیقه، در چهاردسته تنوع، تراکم، مجاورت و دیجیتالی شدن، گردید. جهت جمع آوری اطلاعات، از منابع داده‌ای همچون داده‌های مرکز آمار به تفکیک بلوک‌های شهری در سال 1395(شامل 20 هزار بلوک شهری)، سامانۀ گوگل‌مپ، سامانۀ نقشۀ معابر باز (OSM)، سامانه نرم افزار بلد و تصاویر ماهواره‏ای(شامل 924تصویر درطول یک هفته و فواصل زمانی30دقیقه) استفاده گردید و داده‌های مربوطه در قالب فرمت‌های رستر و وکتور پس از رفع خطاهای توپولوژی در پایگاه اطلاعات مکانی ذخیره شد. علاوه براین برای سنجش معیار تنوع، اقدام به برداشت کلیه فعالیتهای منطقه در قالب 7دسته کاربری و 76رده فعالیت گردید. در ادامه با بهره‏گیری از مدلهای تحلیل فضایی نظیر مدلهای تراکمی، تحلیل شبکه و تابع «ناحیه خدمات دهی» و ترکیب لایه‌های تولید شده از معیارهای مد نظر، جایگاه هر بخش از محدوده، در خصوص قابلیت ارتقا به شهرپانزده دقیقه مشخص گردید. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که از تلاقی محاسبات صورت گرفته از ترافیک زمانی-مکانی معابر از یکسو و معیارهای فضایی شهرپانزده دقیقه ای از سوی دیگر، محدوده موردمطالعه دارای چهار وضعیت متفاوت است. که در این بین محدوده هایی با قابلیت بالای شهر15دقیقه و حضور کمتر خودرو قابلیت بهتری را در خصوص دستیابی به شهر15 دقیقه دارند. نتیجه‌گیری: بر مبنای یافته‌های تحقیق می‌توان عنوان کرد که توجه به اصول شهر پانزده دقیقه می‏تواند نقش مهمی در کاهش ترافیک و سفرهای درون شهری منطقه 9شهر مشهد داشته باشد. نوآوری، کاربرد نتایج: از مهم‌ترین جنبه‌‌های نوآورانه تحقیق شیوه جمع آوری داده‏ها بویژه در خصوص تهیه لایه کاربری و فعالیت مشاغل در محدوده مورد مطالعه با استفاده از ابزارهای در دسترس نقشه‏ای و پیاده سازی موضوع شهرپانزده دقیقه در محدوده مورد مطالعه می باشد

کلمات کلیدی