هدف: هدف این پژوهش فهم نگاه آیت‌الله جوادی و آقای صالحی در باب محتوای «حکومت» شامل؛ غایت حکومت، کیستی حاکم، محدودیت‌های اِعمال قدرت و حق اعتراض به ضد حاکمیت با بهره‌گیری از اُلگوی نظری «غایت- مشروعیت» است. روش‌شناسی پژوهش: با استفاده از روش هرمنوتیکی به تحلیل محتوای اندیشه‌ها و معانی کنش‌های سیاسی و اجتماعی می‌پردازیم. در این روش به مؤلفه‌های چهارگانه کنش (یا متن)، کنشگر (یا مؤلف)، زمینه و مفسر توجه می شود و «معناکاوی» در آن مقوله‌ای بنیادین است. یافته‌ها: نتایج حاصله حکایت از آن دارد که جوادی هدف حکومت را خلیفه‌الله شدن انسان می‌داند و صالحی حکومت را مؤظف به انجام اقدامات برای دوام و قوام اجتماع اسلامی می‌داند. در حوزه کیستی حاکم؛ جوادی معتقد به حاکمیت فقیه به نصب عام از جانب معصوم است و صالحی آن را متعلق به فقیه منتخب مردم می‌داند. در حوزه محدودیت‌های اِعمال قدرت: جوادی؛ اجتهاد، عدالت و مدیریت، مجلس خبرگان و قانون اساسی را مطرح می‌کند و در اندیشه صالحی؛ رأی مردم، مشورت و عدم دخالت در زندگی خصوصی آنان و برخی شروط هنجاری مطرح هستند. و نهایتاً جوادی حقوق مردم را به موازین اسلام و نظام اسلامی منحصر می‌کند و صالحی دست مردم را برای اقدام اصلاحی یا براندازانه باز می‌گذارد. نتیجه‌گیری: با توجه به حاکمیت یافتن فقهای شیعی (انتخاب- انتصاب) و نتایج سیاسی ناشی از فرایند مدرنیته (شهروند-حقوق)؛ نگاه این دو فقیه شیعی به «حکومت»، تلفیقی از سنتِ اسلامی- شیعی و تجربیات بشری ناشی از مدرنیته می‌باشد.

کلمات کلیدی