مقدمه: در دنیای امروز، با سرعت گرفتن تغییرات درونی و بیرونی سازمان‌ها، مسئله کشف مفاهیم اثرگذار بر حفظ و توسعه حیات سازمان اهمیت خاصی پیدا کرده است. پایداری کسب و کارها به عنوان یکی از ارکان اصلی ارزیابی رشد و موفقیت سازمان‌ها شناخته می‌شود، که در دهه‌های اخیر حتی جایگزین موفقیت سازمانی نیز گردیده است و به نوعی ضامن تدوام حفظ و رشد حیات سازمان‌هاست. پژوهش حاضر به بررسی اثر انعطاف‌پذیری راهبردی بر پایداری شرکت‌های دانش‌بنیان در پارک علم و فناوری خراسان می‌پردازد. در این مطالعه نقش میانجی نوآوری مدل کسب و کار و تأثیر تعدیل‌گری پویایی محیطی نیز بر این رابطه انجام بررسی شده است. روش‌شناسی: پارادایم این پژوهش از نوع کمی و روش تحقیق آن به لحاظ نوع جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها پیمایشی-تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه شامل 55 شرکت دانش‌بنیان فعال و رشدیافته در پارک علم و فناوری خراسان می‌باشد. روش نمونه‌گیری نیز تصادفی ساده بود که تعداد آن به کمک جدول مورگان 48 شرکت تعیین گردید. همچنین کانون تحلیل این پژوهش نیز سازمان می‌باشد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شده که روایی آن با معیار فورنر و لارکر و نظر خبرگان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها به کمک نرم‌افزار پی‌ال‌اس و اس‌پی‌اس‌اس انجام شده است. یافته‌ها: نتایج تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش نشان می‌دهد که انعطاف‌پذیری راهبردی و نوآوری مدل کسب و کار تأثیر مثبت و معناداری بر پایداری شرکت دارند. همچنین، نقش نوآوری مدل کسب و کار به عنوان میانجی رابطه انعطاف‌‌پذیری راهبردی و پایداری شرکت تأیید گردید. پویایی محیطی نیز نقش تعدیلگری بر رابطه میان انعطاف‌پذیری راهبردی و نوآوری مدل کسب و کار ایفا می‌کرد. لذا، به صورت کلی، تمامی فرضیه‌های پژوهش مورد تأیید قرار گرفتند. نتیجه‌گیری/ دستاوردها: یافته‌های پژوهش اهمیت توجه به عوامل محیطی را در طراحی راهبردهای کسب و کار نشان می‌دهد. در شرایط کنونی، کسب و کارهای دانش‌بنیان باید به دنبال ایجاد انعطاف‌پذیری لازم در سطوح بالای سازمان باشند تا بتوانند به سرعت به تغییرات محیطی واکنش نشان دهند. نوآوری مدل کسب و کار، که شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های جدید برای خلق ارزش است، می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا در برابر رقبا مزیت پیدا کنند. همچنین، پویایی محیطی به عنوان یک عامل کلیدی در موفقیت این شرکت‌ها شناخته شده است، زیرا تغییرات سریع در بازار نیازمند پاسخگویی سریع و مؤثر به آن است. این تحقیق پیشنهاداتی برای انجام مطالعات بیشتر در زمینه تأثیر عوامل محیطی بر پایداری کسب و کارها ارائه می‌دهد. همچنین، توصیه می‌شود که شرکت‌های دانش‌بنیان با راه‌اندازی واحدهای تحقیق و توسعه بتوانند مدل‌های نوآورانه کسب و کار را بررسی کرده و از آن‌ها بهره جویند.

کلمات کلیدی