در این مطالعه اقلیم شناسی مه در ایران بررسی شد. برای این منظور از داده های 73 ایستگاه هواشناسی همدیدی طی دوره آماری 30 ساله (2020-1991) برای دو متغیر وضعیت هوای حاضر (کدهای مُعَرّف مه40 تا 49) و دید افقی استفاده شد. ابتدا فراوانی وقوع مه در دو‌ مقیاس ساعتی (3 ساعته) و سالانه برای تمامی ایستگاه ها، بررسی‌شد. در ادامه، با استفاده از داده‌های بازتحلیل ERA5-Land مقادیر رطوبت‌نسبی و اختلاف دمای هوا و دمای نقطه شبنم محاسبه شد و توزیع جغرافیایی مه در کشور و در ایستگاه‌های منتخب مورد ارزیابی قرار‌گرفت. سپس روند تغییرات وقوع مه در ایران بررسی شد. در نهایت، بر‌ پایه دید افقی و تعریف چهار‌ دسته اصلی، غلظت مه در دو مقیاس سالانه و ساعتی برای تمامی ایستگاه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان دادکه، در تمامی مناطق جغرافیایی ایران، پدیده مه عمدتاً یک رخداد شبانه است که طی ساعات شب و ساعت‌های اولیه صبح بوقوع می پیوندد. فراوانی مه در طی شبانه روز، یک روند افزایشی را از کمینه ساعت 12 تا بیشینه ساعت 3 گرینویچ تجربه می‌کند. در این‌میان، ایستگاه‌های واقع در استان اردبیل و جنوب‌غربی دریای خزر، بالاترین تعداد مه را در مقیاس‌های ساعتی و سالانه تجربه می‌نمایند. فرودگاه اردبیل با میانگین سالانه 120 روز در سال و بیشینه ‌ساعتی 57 رخداد در ‌ساعت 3 گرینویچ، مه‌‌آلودترین ایستگاه کشور محسوب می‌شود. بررسی غلظت مه نشان داد که، فراگیرترین و رایج ترین نوع مه در ایران مه رقیق است که در مناطق غربی و مناطق خشک داخلی‌کشور بر سایر انواع مه غلبه دارد. در مقابل، مه های خیلی غلیظ در جنوب‌‌غربی دریای خزر و استان اردبیل تمرکز یافته اند. روند تغییرات وقوع مه در ایران نشان دادکه این پدیده در 58% از ایستگاه‌ها دارای روند‌کاهشی‌است. همچنین، تقریباً تمامی‌کلان‌شهرهای‌کشور‌ از یک روند‌کاهشی در فراوانی وقوع مه برخوردارند که می‌توان آن را با تغییر ‌الگوی شهرنشینی در‌طول سه دهه‌گذشته مرتبط دانست.

کلمات کلیدی