در سال های اخیر شواهد تجربی فراوانی بیانگر تأثیر رشد پراکنده ی شهرها بر افزایش طول مسیرهای طی شده توسط شهروندان به منظور دسترسی به کاربری های خدماتی مورد نیاز آنان است. در این میان شهر بیرجند نیز مانند اکثر شهرهای ایران دچار پدیده ی پراکنده رویی شهری است که با تبدیل شدن این شهر به مرکز استان در سال 1383 به رشد لجام گسیخته ی کالبدی آن افزوده شده است. در این میان توجه به تأکید توسعه ی میان افزا بر افزایش دسترسی ها با پای پیاده در شهر و استفاده از اراضی موجود در شهر به جای الحاقات گسترده ی اراضی به منظور توسعه ی آتی شهر بیرجند ضروری است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نتایج حاصل از پرسشنامه در ارتباط با مسیرهای رفت و آمد شهروندان پرداخته شده است. بدین منظور نتایج تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه (384 مورد) در نرم افزار GIS نشان از تمایز بسیار زیاد میانگین طول مسیرهای طی شده در شهر بیرجند با فاصله ی استاندارد ارائه شده در منابع گوناگون دارد که دلیل این امر را می توان در الگوی پراکنش خوشه ای کاربری ها، تراکم پایین جمعیت و رشد پراکنده ی شهر بیرجند دانست. لذا ضروری است در طرح های توسعه ی آتی شهر به بارگذاری اراضی بایر بر اساس اصول توسعه میان افزا، توجه ویژه ای صورت پذیرد.

کلمات کلیدی