مقدمه و بیان مسئله: سبک زندگی کم تحرک امروزه در دوران کودکی تا بزرگسالی به شکل فزاینده‌ای منجر به بروز اختلالات عملکردی، عدم تعادل عضلانی، ناراستایی قامت (پاسچر) و اختلالات اسکلتی عضلانی، اضافه وزن و اختلال در مهارت های حرکتی می شود. تحقیقات نشان می‌دهند که کودکان بیش از نیمی از ساعات بیداری خود را به بی‌تحرکی اختصاص می‌دهند. شواهد علمی حاکی از آن است که ناراستایی قامتی و کاهش توانایی‌های حرکتی-عملکردی با افزایش زمان صرف‌شده در مقابل صفحه ‌نمایش و کاهش آمادگی بدنی ارتباط دارند. بی‌تحرکی ناشی از استفاده از وسایل الکترونیکی، به مشکلاتی مانند قوز شانه‌ها، کاهش قدرت عضلات و انعطاف‌پذیری منجر می‌شود. بنابراین، طراحی و اجرای مداخلات توانبخشی ورزشی هدفمند به منظور ارتقاء سطح فعالیت بدنی، بهبود وضعیت قامت، توانایی‌های حرکتی-عملکردی و همچنین افزایش انگیزه برای انجام فعالیت های بدنی و ورزش، در کودکان ضروری است. یکی از روش‌ های مؤثر توانبخشی ورزشی، تمرینات اصلاحی با رویکرد تثبیت‌ کننده عصبی-عضلانی پویا (DNS) است که با بازسازی الگوهای حرکتی نوزادان و فعال‌سازی سیستم عصبی مرکزی، به بهبود هماهنگی عضلانی و پیشگیری از اختلالات اسکلتی-عضلانی کمک می‌کند. با توجه به شیوع روزافزون سبک‌های زندگی کم‌تحرک در میان کودکان و عوارض ناشی از آن، کمبود شواهد علمی معتبر در زمینه تأثیر تمرینات DNS بر سطوح فعالیت بدنی، راستای قامت و توانایی‌های حرکتی-عملکردی در این گروه سنی به‌طور قابل توجهی مشهود است. این خلأ در تحقیقات، ضرورت انجام مطالعات جامع‌تری را برای بررسی چگونگی تأثیر مداخلات DNS بر سطح فعالیت بدنی و سلامت جسمانی کودکان کم‌تحرک مورد تأکید قرار می‌دهد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مرور ادبیات پژوهشی پیشین درباره تأثیر تمرینات DNS بر فعالیت بدنی، راستای قامت و توانایی‌های حرکتی-عملکردی در کودکان دختران کم تحرک 8 تا 10 سال می باشد. روش تحقیق: در مطالعه مروری حاضر، تمامی مقالات منتشرشده به‌طور دقیق و نظام‌مند از ژانویه 2014 تا ژانویه 2025 در پایگاه‌های داده و موتورهای جستجوی علمی شامل PubMed، ScienceDirect، Google Scholar و SID انجام شد. ﺍﺳﺘﺮﺍﺗژﻱﺟﺴﺘﺠﻮ نظام مند ﺑﻪ با استفاده از عملگر های ﺑﻮﻟﻴﻦ ﺑﺎ کلید واژهای تمرینات تثبیت‌کننده عصبی-عضلانی پویا، فعالیت بدنی، راستای قامت، توانایی‌های حرکتی-عملکردی کودکان کم‌تحرک، مداخلات ورزشی، بازی های خلاقانه، ناهنجاری‌های قامتی انجام شد. ضمنا در استراتژی جستجو نظام مند از فیلترها نتایج جستجو، جهت محدود کردن گروه‌های سنی خاص و جنسیت استفاده شد. پس از یک جستجوی جامع، فرآیند غربالگری و شناسایی دقیق، مقالات مرتبط انتخاب شدند. یافته های تحقیق: شواهد حاصل از تحقیقات بررسی‌شده، نشان دادند که تمرینات DNS و بازی‌ های فعال می‌توانند تأثیرات مثبتی بر جنبه‌های مختلف عملکرد حرکتی و جسمانی کودکان داشته باشند. این تمرینات به‌طور ویژه باعث تقویت و بهبود عملکرد عضلات مرکزی بدن می‌شوند. ثبات ستون فقرات را تقویت کنند و به افزایش پایداری مفاصل کمک نمایند. همچنین، این مداخلات می‌توانند موجب ارتقای حرکات عملکردی در کودکان شوند. مطالعات نشان دادند که DNS می‌تواند محدودیت‌های ناشی از اختلالات اسکلتی-عضلانی و عصبی را کاهش دهد و در توانبخشی فیزیکی دختران کم‌تحرک مؤثر باشد. طراحی یک برنامه مداخله‌ای چندعاملی شامل تمرینات DNS و بازی‌های فعال می‌تواند به افزایش سطح فعالیت بدنی روزانه، تقویت عضلات مرکزی و اصلاح راستای قامت کودکان به ویژه دختران 8 تا 10 سال کمک کند. بحث و نتیجه گیری: یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که تمرینات DNS به ‌عنوان یک رویکرد جامع ورزشی، تأثیر قابل‌توجهی در بهبود راستای قامت و افزایش سطح فعالیت بدنی دارند. این تمرینات با تقویت عضلات مرکزی و بهبود هماهنگی عصبی-عضلانی، به توسعه مهارت‌های حرکتی کودکان و ارتقای توانایی‌های حرکتی-عملکردی آن‌ها کمک می‌کنند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، می‌توان نتیجه گرفت که ترکیب تمرینات ثبات عصبی-عضلانی پویا با بازی‌های چندمهارتی خلاق، روشی کارآمد برای ترویج سبک زندگی فعال در کودکان محسوب می‌شود. پیشنهادات کاربردی: بر اساس یافته ‌های این مطالعه، توصیه می‌شود که مربیان و مشاوران حرکت اصلاحی از این تمرینات برای کاهش رفتارهای کم ‌تحرک در کودکان استفاده کنند، تا خطرات مرتبط با آن را به حداقل برسانند. علاوه بر این، معلمان تربیت بدنی می‌توانند این تمرینات را در برنامه‌های کلاسی خود بگنجانند تا ضمن بهبود سلامت جسمانی و مهارت‌های حرکتی، محیطی شاد و جذاب برای کودکان ایجاد کنند. طراحی فعالیت‌های خلاقانه و بازی‌های گروهی می‌تواند انگیزه کودکان را برای شرکت در کلاس‌های ورزشی افزایش داده و سبک زندگی فعال را در آن‌ها تقویت کند.

کلمات کلیدی