نامه‌های خان احمدخان گیلانی دربردارندۀ حقایق گوناگون از اوضاع سیاسی، باورها، فرهنگ و زندگی اجتماعی مردم است که در عصر صفوی نگاشته شده و نمونه‌های آنها در منابع دیگر کمتر یافت می‌شود. این جستار کوشیده است با روش تحلیل محتوای کیفی، جلوه‌های فرهنگی جامعه را از محتوای نامه‌ها بیابد و تا حد امکان سیمای فرهنگی آن زمان را در عرصه‌های گوناگون و بر مبنای اطلاعات به دست آمده تبیین کند. با نظر به رشد نگرش‌های دینی در عصر صفوی، در نامه‌های این مجموعه اشارات فراوان به مسائل اعتقادی دیده می‌شود که در کنار باورهای عامیانه و عناصر زبانی می‌تواند تصویری از فرهنگ جامعۀ آن دوره به‌دست دهد. با توجه به اطلاعات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موجود در نامه‌ها، می‌توان نتیجه گرفت که حوزۀ فرهنگ در قیاس با سایر ساحت‌های جامعه، از محتوای متنوع‌تری برخوردار است و دو مقولۀ زبان و باور‌های دینی بالاترین بسامد را در بحث فرهنگ دارا هستند.

کلمات کلیدی