در این پژوهش، دو بلورNiCo-ZIF و MgCo-ZIF با افزودن عناصر نیکل و منیزیم به چارچوب­ فلزی-آلی ایمیدازولات زئولیتی ZIF-67، به روش حلال­گرمایی در دمای اتاق و با مقادیر مختلف 50، 100 و 150 میلی­لیتر از حلال متانول تهیه شدند. اثر مقدار حلال بر ساختار، اندازه ذره و ریخت­شناسی نمونه­ها با روش‌های مختلف مشخصه­یابی بررسی شد. تحلیل پراش پرتو ایکس نشان داد که با افزایش مقدار حلال از 50 به 100 میلی­لیتر، شدت قلّه­ها کاهش و با 150 میلی­لیتر، شدت قلّه­ها افزایش می­یابد. این روند ناشی از تغییر در بلورینگی ذرات به علت رقیق شدن محیط واکنش از یک سو و افزایش سرعت هسته­زایی از سوی دیگر است. بر پایه تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی (FESEM) از نمونه­های­ NiCo-ZIF تهیه شده 50، 100 و 150 میلی­لیتر با حلال، میانگین اندازه ذرات به ترتیب از 845 به 550 و 391 نانومتر کاهش می­یابد. این رفتار کاهشی برای نمونه­های­ MgCo-ZIF با مقادیر 656، 411 و 299 نانومتر به دست آمد. علت این امر، افزایش تعداد مکان­های فعال در مرحله هسته­زایی بلور است. نتایج طیف­سنجی های پراکندگی انرژی بلوری پرتوی X (EDX) و تبدیل فوریه فروسرخ (FTIR) نشان داد که قابلیت اتصال متفاوت یون­های فلزی Co2+،Ni2+ و Mg2+به لیگاند آلی، باعث تفاوت مقدار این عناصر در نمونه­ها می­شود. نتیجه این پژوهش نشان می­دهد که مقدار حلال یکی از عوامل مهم در ساخت بلورهای ZIF است که کنترل آن می­تواند به دستیابی به ذرات با اندازه و ریخت­شناسی مطلوب کمک کند.

کلمات کلیدی