چکیده: منطقه مورد مطالعه در 35 کیلومتری شمال کاشمر، 15 کیلومتری ریوش و 220 کیلومتری جنوب غربی مشهد قرار دارد. مطالعات بر روی آب، خاک، سنگ و رسوبات منطقه نشان داده است که این منابع آلودگی شدید به فلزات سنگین (Cr) و شبه فلزات سمی به‌ویژه آرسنیک و آنتیموان را دارا می باشند. غلظت آرسنیک و آنتیموان در منابع آب‌وخاک منطقه بسیار بیشتر از حد مجاز استاندارد (برای آرسنیک µg/L 10 و آنتیموان µg/L 20) است. نتایج مطالعات نشان داد که سنگ‌های اولترامافیک (پریدوتیت، هارزبورگیت و لرزولیت) به‌شدت سرپنتینی شده‌، از منابع اصلی آلودگی کروم در منطقه هستند. فرآیندهای دگرسانی و تکتونیکی بر روی این سنگ‌ها، منجر به آزاد شدن کروم در محیط‌زیست شده‌اند. منشأ آلایندگی کروم، کانی‌های کرومیت و گروه اسپینل هستند که در طی فرآیندهای دگرسانی، کروم آزاد می‌کنند. منشأ شبه فلزات سمی در محدوده موردمطالعه محلول های گرمابی هستند. محلول های گرمابی مرتبط با توده‌های نفوذی گرانیتوئیدی، باعث دگرسانی و ایجاد شرایط مناسب برای کانی‌سازی آرسنیک و آنتیموان شده اند. منشأ آرسنیک در محدوده کوه زرنیخ ریوش مرتبط با کانی‌های سولفیدی مانند رآلگار (As4S4) و ارپیمنت (As2S3) می‌باشد. که موجب آلودگی آرسنیک در خاک‌ها و آب‌های منطقه شده‌اند. آلودگی کادمیوم در خاک ها و آب‌های منطقه کوهسرخ ناشی از کانی‌های سولفیدی مانند گالن، اسفالریت و پیریت اما آلودگی آنتیموان مرتبط با کانی‌های سولفیدی مانند استیبنیت (Sb2S3)، می‌باشد.

کلمات کلیدی