تأمین پایدار منابع برای افزایش تولیدات کشاورزی نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است. بهره‌برداری بهینه از منابع زمینی مستلزم برنامه‌ریزی کاربری اراضی متناسب با نیازها و ظرفیت‌های جامعه است. ارزیابی تناسب اراضی برای استفاده بهینه و مدیریت پایدار زمین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط خلاء عملکرد برنج با تناسب اراضی در استان گیلان انجام شد. در این مطالعه برآورد عملکرد واقعی، پتانسیل و خلاء عملکرد برنج با آزمایش میدانی و مدل شبیه سازی ORYZA2000 و تصاویر ماهواره‌ای، تفکیک مزارع برنج با تصاویر ماهواره‌ای لندست-8 و طبقه‌بندی نظارت شده انجام شد. برآورد خلاء عملکرد با تفریق عملکرد واقعی و عملکرد پتانسیل و ارزیابی تناسب مزارع برنج با روش فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) انجام شد. نتایج نشان داد که خلاء عملکرد برنج در سال 1395 بین 37 تا 3090 کیلوگرم در هکتار و در سال 1396 بین 241 تا 2500 کیلوگرم در هکتار بود. نقشه‌های ارزیابی زراعی-بوم‌شناختی مزارع برنج نشان داد که بیش تر مساحت مزارع برنج در طبقه مستعد قرار گرفتند. نتایج نشان داد طی دو سال آزمایش، خلاء عملکرد در اراضی با تناسب مستعد (91 درصد) بین 962-1002 کیلوگرم در هکتار بود. مقایسه نتایج نشان داد که میزان خلاء عملکرد با کاهش تناسب اراضی، افزایش‌یافته است. با بررسی نقشه‌های خلاء عملکرد، بیش‌ترین میزان خلاء ایجاد شده در اثر عوامل خاکی (پتاسیم و فسفر) به وجود آمد. باتوجه‌به نقشه ارزیابی زراعی- بوم‌شناختی، بسیاری از اراضی شرایط خوبی برای کشت برنج دارند و با تأمین مناسب عناصر غذایی انتظار تولید محصول با عملکرد بالایی می‌رود. برای حصول نتایج کاربردی‌تر، تعیین دقیق دلایل خلاء عملکرد و تأثیر فناوری های دقیق بر میزان دستیابی به عملکرد پتانسیل در مطالعات آتی توصیه می‌شود.

کلمات کلیدی