پیشرفت سریع فناوری هوش‌مصنوعی در عصر حاضر، چالش‌های حقوقی نوظهوری را ایجاد کرده است. از مهم‌ترین این چالش‌ها، موضوع فریب هوش‌مصنوعی و به‌تبع آن تولید و انتشار اطلاعات نادرست است. این پدیده نه‌تنها یک پیامد جانبی تکامل فناوری محسوب می‌شود بلکه مبین تغییری بنیادین در پویایی انتشار اطلاعات و اعتماد در جامعه است. بدین جهت ضرورت پرداختن به این مسأله ازآن جهت است که فریب هوشمند می‌تواند تهدیدی جدی برای امنیت ملی، ثبات اجتماعی و حقوق شهروندی محسوب شود. به‌دنبال چنین ضرورتی، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی و مطالعه تطبیقی، به بررسی ابعاد فریب در هوش‌مصنوعی پرداخته است. این پژوهش، ضمن شناسایی چالش‌های حقوقی موجود؛ راهکارهای مناسب برای مواجهه با این پدیده را نیز مورد تحلیل قرار داده است. در این مسیر مطالعه در چهار محور اصلی با ورود به مبانی نظری و تبیین ماهیت فریب در هوش‌مصنوعی آغاز شده و سپس سازوکار گمراه‌سازی الگوریتمی مورد تحلیل ساختاری قرار گرفته است. در گام بعد، چالش‌های حقوقی در مواجهه با فریب هوشمند مورد توجه است و در نهایت نیز، راهکارهای حقوقی برای مقابله ارائه شده است. نتایج حاصل از این پژوهش آشکار می‌سازد که نظام‌های حقوقی - به‌ویژه آن‌هایی که بنیان‌های حقوقی ضعیف‌تری در حوزه هوش‌مصنوعی دارند - در مواجهه با پیچیدگی‌های نوظهور فریب الگوریتمی، با چالش‌ها و کاستی‌های جدی رو‌به‌رو هستند که عمدتاً از انطباق نا‌پذیری مناسب قوانین موجود با تحولات سریع فناوری نشأت می‌گیرد. در چنین شرایطی، مقابله مؤثر با چالش‌های فریب هوش‌مصنوعی نیازمند بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های حقوقی موجود و تفسیر پویا از قوانین عمومیِ قابل تسری، است. افزون بر این، ضرورت طراحی نظام تنظیم‌گری نوآورانه و انعطاف‌پذیر به همراه ایجاد چارچوب‌های قانونی متناسب با ماهیت پویای فناوری‌های نوین، بیش‌ازپیش احساس می‌شود.

کلمات کلیدی