زمینه: طرح‌واره‌ها به معنای الگوها، قالب‌ها و نمونه‌های اساسی هستند که در ذهن ما شکل می‌گیرند و نحوه فکر کردن، احساسات و رفتار ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این چهارچوب شناختی که محتوای آن در محیط تحصیل دانش‌آموز و تحت تأثیر ارتباطات او شکل‌گرفته است طرح‌واره تحصیلی نامیده می‌شود، شناسایی این طرحواره ها و عوامل مؤثر بر آن برای جلوگیری از مشکلات تحصیلی و روان‌شناختی دانش آموزان ضروری به نظر می‌رسد. هدف: این پژوهش باهدف ساخت و اعتبار یابی مقیاس طرحواره تحصیلی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر آمیخته از نوع اکتشافی و مدل تدوین ابزاراست. برای این منظور ابتدا طی یک مطالعه کیفی با تعداد 17 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهرستان شبستر مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد، متن مصاحبه‌ها با استفاده از سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی کدگذاری شد مقوله‌های به‌دست‌آمده از بخش کیفـی پژوهش، ابزاری جهت سنجش طرحواره تحصیلی ساخت و اعتبار یابی شد و بر روی تعداد 450 نفر از آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان شبستر در سال تحصیلی 1400-1401 که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند اجرا شد. یافته­ها: در نتایج تحلیل عاملی تأییدی، مقیاس طرحواره تحصیلی حاوی 37 گویه و مشتمل بر 7 عامل تأیید شد، جایگاه دانش­ آموزی (6 گویه)، ارزش تحصیل (4 گویه)، آینده شغلی (6 گویه)، مقررات مدرسه (7 گویه)، نگرش و رفتار معلم (5 گویه)، سنجش و ارزشیابی (6 گویه) و ارتباط با همکلاسی­ ها (4 گویه) و شاخص‌های برازش مدل در تحلیل عاملی تأییدی روایی این مقیاس را مورد تأیید قرار داد. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه شواهدی را برای روایی و پایایی پرسشنامه طرح‌واره تحصیلی نشان می‌دهد که می‌توان از آن به‌عنوان مقیاسی برای سنجش طرحواره دانش آموزان در حوزه تحصیل که مانع پیشرفت و رضایت تحصیلی می‌شودمورداستفاده قرار گیرد.

کلمات کلیدی