ازجمله قرائن مؤثر در فهم و ترجمۀقرآن-به ویژهتبیینمصداق هر آیهو رفع ابهام از ظواهر آیات،اسبابنزول معتبریهستند که غفلت از آنها، گاه موجب بروز اختالفات و اشتباهات فاحش در برخیترجمههایقرآن شدهاست؛ از اینرو،به منظور نمایاندننقشاسبابنزول در فهم آیاتو کاستن از خطاهایموجود در ترجمهها، در اینمقال بر آن شدیمتا ضمن تبیینجایگاهاسبابنزول در پنج ترجمۀمشهور معاصر فارسی قرآن با روش تحلیلی-انتقادی،با ارائۀنمونههاییاز آیاتسورۀبقره، چگونگیترجمۀآنها را مورد ارزیابیقرار داده، ترجمۀصحیحهرآیهرا مشخص نماییم. نتایجحاصل از اینپژوهش مینمایاندکه گرچه نمیتوانتمامی روایاتسببنزولرا معتبر دانست، امااسبابنزول معتبریکه ناظر به معنایآیههستند و از منابع قابل اعتماد به دست ما رسیدهاند،نقش بسزاییدر فهم و ترجمۀقرآن و روشن ساختن مقصود آیات آن دارند. قرینۀسبب نزول در ترجمۀواژگان چندمعنا از کمترینتأثیرو در تبیینمصادیقآیاتو پس از آن رفع ابهام از ظاهر آنها، از بیشترینتأثیربرخوردار است؛ و در میانترجمههایمنتخب، الهیو مشکینیاز مجموع قریببه60مورد دارایسببنزولمعتبر، تنها (27مورد)، انصاریان(21مورد)، مجتبوی(12مورد) و رضایی(7مورد) را با استناد به اینروایاتترجمه کردهاند.

کلمات کلیدی