آنچه در قالب مذاکرات بین الملل جریان دارد بخشی تکنیکی و فنی است و بخشی به متغیرهای بیرونی برمی‌گردد که پیروزی یا شکست مذاکرات را رقم می‌زند. در این مقاله روح‌القوانینِ حاکم بر مذاکرات برجام را در قالبِ عوامل و متغیرهای پنج‌گانه‌‌یِ؛ شخصیت مذاکره‌کننده، فهم نسبت به مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی، فرهنگ سیاسی، وضعیت نظامی و اقتصادی، وضعیت سیاست داخلی بررسی کنند. این مقوله در چارچوبِ «روح‌القوانین مذاکرات» ارزیابی می‌شود به این معنا که مذاکراتِ دیپلماتیک علاوه‌بر مصادیقِ عینی؛ از قالبی نه‌چندان آشکار و پنهانی نیز پیروی می‌کند که شاید به ظاهر قابلیت دیدن و لمس کردن نداشته باشد اما در نهایت امر بر کلیتِ پیکره‌یِ مذاکراتی سیطره داشته و نقشِ محوری را ایفا می‌کند. لذا پرسش اصلی پژوهش این است که ایرانیان چه سبکی از مذاکرات را دنبال کرده‌اند و روح‌القوانین حاکم بر مذاکرات برجام چه بوده است؟ یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که روح‌القوانین حاکم بر مذاکرات برجام در زمره‌ی عوامل و متغیرهای پنج‌گانه‌ای قرار می‌گیرد. همراهی پنج متغیر اصلی به خصوص شخصیت مذاکره کننده و همراهی افکار عمومی منجر به نتیجه رسیدن برجام و درگیری نهادهای داخلی و همراه نبودن محیط بین الملل منجر به شکست برجام شد.

کلمات کلیدی