توده پلوتونیک آستانه در جنوب غرب اراک در زون سنندج-سیرجان واقع شده است. این توده دارای ترکیب گرانودیوریت، تونالیت و مونزوگرانیت است. در این توده انواع انکلاوهای میکروگرانولار مافیک، انکلاو هورنفلسی، زینوکریستهای آندالوزیت و نودولهای تورمالین یافت میشود. تغییرات عناصر اصلی و کمیاب در نمونههای انکلاو میکروگرانولارمافیک و سنگ میزبان روند مشابهی را نشان میدهد. مقایسه این انکلاوها با انکلاوهای تودههای پلوتونیک قروه، الوند )همدان(، ملایر و الیگودرز گویای این است که تنوع انکلاوها در توده پلوتونیک آستانه کمتر است. در اغلب این تودهها منشاء اختلاط ماگمایی در انکلاوها مشهود است، به استثنا الیگودرز که انکلاوهای آن حاشیههای سریع منجمد شده مخزن ماگما هستند که در مراحل بعدی گسیخته شده و در درون میزبان پراکنده شدهاند. در ماهیت، شکل و اندازه انکلاوها این تودهها به هم شباهت دارند، اما مرز انکلاوها با سنگ میزبان در توده آستانه مشخص است ولی در تودههای دیگر مرزهای مضرسی، تدریجی تا مبهم نیز دیده میشود. دارا بودن بافتهای اینترگرانولار و پوئیکیلیتی و وجود پلاژیوکلازهای دارای منطقهبندی و سریسیتی شده و مافیکتر بودن انکلاوها نسبت به میزبانشان در آنها مشترک است. شکل انکلاوهای توده آستانه از حالت تقریباً زاویهدار تا گردشده متغیر میباشد. در نمودارهای نرمالیز شده نسبت به کندریت آنومالی منفی عناصری مانند نیوبیم، فسفر و تیتانیم مشاهد میگردد. بررسی شیمی کانیهای بیوتیت، پلاژیوکلاز، آمفیبول، تورمالین و کلریت نیز جایگاه زمینساختی انکلاوها را اغلب مرتبط با مناطق فرورانش نشان میدهد

کلمات کلیدی