منطقه جنوب غرب آسیا حداقل طی چهار دهه اخیر شاهد تحولات ژئوپلیتیکی سریع و گسترده ای بوده است، به نحوی که آثار این تحولات، همه کشورهای منطقه را با شدت و ضعف متفاوت تحت تاثیر خود قرار داده است. در طول یکسال گذشته، محدوده منطقه ای که از آن تحت عنوان «محور مقاومت» یا «جبهه مقاومت» نام برده می شود، شاهد تحولاتی بنیادینی بوده است. در واقع بعد از رفع تهدید داعش، باردیگر رقابت ژئوپلیتیک بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در این منطقه حساس شدت یافته است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این سوال است که چه بازیگرانی در این عرصه ژئوپلیتیکی حضور دارند و مهمترین اهداف و سیاست های آنها چیست و در نهایت چه سناریوهایی برای آینده منطقه متصور است. یافته های پژوهش نشان می دهد بازیگران فعال در این عرصه ئوپلیتیکی(محور مقاومت) را می توان در قالب سه دسته طبقه بندی کرد که هر کدام اهداف و منافع خاص خود را پیگیری می کنند. دسته اول شامل جمهوری اسلامی ایران و دولت ها و بازیگران غیر دولتی محور مقاومت هستند که از زمان پیدایش داعش تاکنون به مقابله با اقدامات سلطه طلبانه آمریکا و رژیم صهیونیستی و حمایت از ملت مظلوم فلسطین و لبنان و...پرداختند. دسته دوم بازیگرانی شامل عربستان،امارات،قطر، رژیم صهیونیستی، آمریکا و برخی کشورهای غربی هستند و می توان آنها را به مثابه یک مثلث عبری-عربی و غربی فرض کرد. بازیگر سوم، ترکیه است که تلاش دارد از رقابت های ژئوپلیتیک دو گروه اول حداکثر بهره برداری را داشته باشد و اهداف و منافع خود را دنبال نماید.در طی یکسال گذشته بازیگران جبهه مقاومت در فلسطین، لبنان و اخیرا سوریه لطمات جبران ناپذیری را از طرف مقابل دریافت کردند و در مقابل رژیم صهیونیستی و ترکیه ظاهرا تاکنون بیشترین منافع را از این رقابت ژئوپلیتیک کسب کردند. با این حال، منطقه در وضعیت سیالیت ژئوپلیتیکی قرار دارد و آینده آن بستگی به تداوم نقش آفرینی این بازیگران دارد.

کلمات کلیدی