پیوند میان یک متن با متنهای دیگر در خوانش، توصیف، نقد و تحلیل آثار ادبی و هنری، مورد توجّه اندیشهمندان و صاحبنظرانی مانند یولیا کریستوا، رولان بارت، میکائیل ریفاتر و ژرار ژنت قرار گرفته است. ژرار ژنت، نظریهپرداز و منتقد فرانسوی البته گستردهتر و سامانیافتهتر از دیگران به بررسی و تحلیل «ترامتنیت» پرداخته است. آنچه نگارش جستار حاضر را به عنوان یک ضرورت در ذهن نگارنده مطرح ساخته است، ناشناخته بودن عبدالکریم کاصد، اندیشهها و اشعار او و بهویژه متنهای آستانهای این ادیب فرهیخته در پژوهشها و آثار نقد ادبی معاصر عربی بوده است.نگارنده در این نوشتار کوشیده است بر بنیاد نظریهی ترامتنیت ژرار ژنت و با تمرکز بر گونههای پیرامتنیت و بینامتنیت به خوانش اسطورهبنیاد آستانههای متنی عبدالکریم کاصد بهویژه در نگاشتهی «برکههای کهن، بهشت گمشده» بپردازد. دستاوردهای پژوهش پیشرو نشان میدهد پیرامتنها در طرح رو و پشت جلد، آستانهی عنوان، زیرعنوان، صفحات شناسنامه، پیشگویهی آغاز و در آستانههای متنی عناوین سرودههای این نگاشته از گونهی پیرامتنهای مؤلّفی یا انتشاراتی است تا پیرامتن شخص دیگر. همچنین از میان سه گونهی بینامتنیت مطرح در انگارهی ژنت، دو گونهی بینامتنیت صریح و ضمنی در آثار این ادیب قابل بازیابی و تحلیل است.

کلمات کلیدی