سابقه و هدف: میکروب‌ها و محصولات حاصل از آن‌ها موجب ایجاد اثرات مثبت در رشد، شکمبه، روده کوچک، ایمنی و سلامتی عمومی گوساله‌ها می‌شوند. پکتین اولیگوساکارید یک پری‌بیوتیک با منشأ خوراکی است که از پسماند صنایع غذایی مانند تفاله چغندر قند به دست می‌آید. یک راه حل بالقوه جهت افزایش سلامتی روده در نوزادها جلوگیری از ابتلا به عفونت به وسیله افزایش رشد و سکونت باکتری‌های تولید کننده اسید لاکتیک در سیستم روده‌ای است. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثر بهبود دهنده‌های میکروبی شکمبه و پس از شکمبه‌ای مؤثر بر عملکرد و ویژگی‌های متابولیکی گوساله‌های شیرخوار هلشتاین، و نیز تولید شیر در اولین دوره شیردهی آنها انجام شده است. مواد و روش‌ها: سه نوع جیره آغازین برای گوساله‌های شیرخوار بر اساس پیشنهاد انجمن ملی تحقیقات (2001) تهیه شد. جیره‌ها به گونه‌ای تنظیم شدند که دارای نسبت‌های مختلف جایگزینی تفاله خشک چغندر قند به جای مجموع جو و ذرت مصرفی (صفر، 15 و 30 درصد) بودند. شیر مصرفی گوساله‌ها در تیمارهای آزمایشی با مقادیر توصیه شده از محصولات پروبیوتیک (محصول شرکت تجاری پروتکسین انگلستان) و پری‌بیوتیک (بیولکس MB40 محصول شرکت لیبر آلمان) مکمل گردید. در این پژوهش از 64 رأس گوساله ماده هلشتاین (با وزن تولد 4±38 کیلوگرم) که در 8 تیمار آزمایشی با تکرار هشت رأس و به طور تصادفی قرار گرفته بودند، استفاده شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از BP0: جیره آغازین کم پکتین حاوی صفر درصد تفاله خشک چغندر قند جایگزین شده به جای مجموع دانه جو و دانه ذرت مصرفی (گروه کنترل)، BP0b: جیره آغازین کم پکتین مکمل شده با 2 گرم پری‌بیوتیک بیولکس، BP0p : جیره غذایی کم پکتین مکمل شده با 1 گرم پروبیوتیک پروتکسین، BP0bp : جیره غذایی کم پکتین مکمل شده با 2 گرم پری‌بیوتیک بیولکس و 1 گرم پروبیوتیک پروتکسین، BP15: جیره آغازین متوسط پکتین (حاوی 15 درصد تفاله خشک چغندر قند)، BP30 : جیره آغازین زیاد پکتین (حاوی 30 درصد تفاله خشک چغندر قند)، BP15p: جیره آغازین متوسط پکتین همراه با 1 گرم پروبیوتیک پروتکسین، BP30p: جیره آغازین زیاد پکتین همراه با 1 گرم پروبیوتیک پروتکسین که در این آزمایش ویژگی‌های رشد (شامل وزن و طول بدن، دور سینه، ارتفاع از جدوگاه، عرض لگن خاصره، عرض پین)، فراسنجه‌های خون و هم‌چنین تولید شیر در 90 روز شیردهی این گوساله‌ها پس از اولین زایش بررسی شد. یافته‌ها: داده‌های حاصل از آزمایش، اختلاف معنی‌داری را در کل دوره آزمایشی در میانگین مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه نشان داد (05/0>P)، طوری که تیمار BP15p به ترتیب با میانگین 4/1569 و 7/837 گرم در روز بیشترین مقدار و تیمار کنترل (BP0) به ترتیب با 6/1120 و 3/706 گرم در روز کمترین مقدار را نشان دادند. در غلظت آنزیم‌های خونی (AST و ALT) تیمار BP30p به ترتیب با مقادیر 32 و 11 واحد در لیتر بیشترین غلظت را نشان داد و اختلاف بین تیمارهای آزمایشی معنی‌دار بود (05/0>P). داده‌های مربوط به تولید شیر در روزهای 30، 60 و 90 پس از زایش در اولین دوره شیردهی گوساله‌های استفاده شده در این آزمایش نیز اختلاف معنی‌داری را بین تیمارهای آزمایشی نشان داد (05/0>P) و گوساله‌های تغذیه شده با تیمار BP15p به ترتیب با میانگین تولید شیر 61/40، 24/42 و 89/42 لیتر در 30، 60 و 90 روزگی شیردهی، بیشترین مقدار را نشان دادند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق جایگزینی 15 تا 30 درصدی تفاله خشک چغندر قند دارای پکتین و به عنوان یک پری‌بیوتیک مطلوب به جای مجموع دانه جو و دانه ذرت مصرفی در استارتر گوساله‌ها، می‌تواند به همراه استفاده از یک محرک رشد میکروبی مناسب (پروبیوتیک)، باعث افزایش در عملکرد رشد و متعاقب آن عملکرد تولیدی گوساله‌، در اولین دوره شیردهی شود.

Keywords