بر هم خوردن تعادل سامانه اقلیمی ناشی از انتشار گازهای گلخانه ­ای بر اهمیت مطالعه اثر تغییر اقلیم بر روی متغیرهای هیدرولوژیکی از جمله رواناب می­ افزاید. لذا در این پژوهش ابتدا تغییرات ناگهانی و روند متغیرهای هیدرو – اقلیمی با استفاده از رویکرد داده کاوی و داده­ های ماهانه و سالانه 18 ایستگاه آب سنجی و باران سجی با طول دوره آماری 40 سال (1390-1351) مطالعه شد و در گام دوم، برای مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر رواناب حوزه آبخیز، خروجی دمای حداکثر و دمای حداقل و بارش مدل گردش عمومی HadCM3 تحت دو سناریو تغییر اقلیم A2 و B2با استفاده از مدل SDSM ریز مقیاس گردیدند. در گام نهایی از پنج مدل داده کاوی و هوشمند شامل M5، M5 Rules، MLP، SVM و ANFIS جهت مدل سازی بارش – رواناب استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای اقلیمی در طول 4 دهه گذشته دارای تغییرات ناگهانی و روند بوده و مطالعه اثر تغییر اقلیم و استفاده از سناریوی تغییر اقلیم در منطقه مطالعاتی بر جریان آب رودخانه آجی چای ضروری می ­باشد. همچنین نتایج نشان داد که دمای حداکثر در طول دوره (2050 -2010) تحت سناریوهای A2 و B2 به ترتیب 04/2 و 40/2 درجه سانتی گراد و طی دوره (2091-2050) به ترتیب 87/3 و 11/5 درجه سانتی گراد افزایش خواهد یافت. همچنین دمای حداقل سالانه در طول دوره (2050 -2010) تحت سناریوهای A2 و B2 به ترتیب 63/1 و 90/1 درجه سانتی گراد و طی دوره (2091-2050) به ترتیب 76/3 و 00/3 درجه سانتی گراد افزایش خواهد یافت. نتایج پیش­بینی بارش ماهانه برای دوره ­های آتی نیز نشان داد که بارش روند مشخصی نداشته و در بعضی ماه ­ها افزایش و در بعضی از ماه ­ها کاهش می ­یابد. نتایج حاصل از ارزیابی کارایی مدل ها نشان داد که مدل ­های M5 و شبکه عصبی مصنوعی کمترین خطا را در بین مدل ­ها داشتند. در حالت کلی نتایج مدل سازی بارش – رواناب نشان داد که هر کدام از مدل­ های انتخاب شده، دارای عدم قطعیت بوده و در بعضی فصل­ ها رواناب افزایشی و در بعضی فصل­ ها کاهشی خواهد بود.

کلمات کلیدی