چالش­های جهانی سال­های اخیر از جمله خشکسالی­، تغییرات اقلیم، تخریب اراضی، تغییرات کاربری اراضی نه تنها کمیت منابع آب سطحی و زیرزمینی قابل استفاده را تحت تاثیر قرار داده­اند، بلکه کیفیت آب سطحی و زیرزمینی را نیز متاثر نموده­اند. بدین منظور برای بررسی تغییرات کاربری اراضی بر کیفیت آب سطحی به ترتیب، تصاویر ماه جولای TM ماهواره لندست 5 و داده­های کیفیت آب ماه مذکور برای سال­های 1992 و 2011 تهیه گردید. برای تهیه و پردازش نقشه کاربری اراضی از الگوریتم حداکثر احتمال در محیط نرم افزار ENVI 4.8و نرم افزار Arc GIS9.3 استفاده شد. همچنین جهت میزان تفکیک­پذیری کاربری­ها از شاخص جفریس ماتوسیتا و میزان دقت طبقه­بندی از شاخص­های ضریب کاپا و صحت کلی استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر ضرایب کاپا و صحت کلی به ترتیب برای سال 1992، 23/84 و 72/87 درصد بوده و برای سال 2011، 84/93 و 55/95 درصد بوده است. بیشترین تغییرات کاربری اراضی مربوط به کشاورزی دیم و کاربری مسکونی بوده که به ترتیب 46/1 و 45/2 برابر افزایش یافته است. نتایج پارامترهای کیفیت آب نشان داد که مقادیر تغییرات هدایت الکتریکی (EC) و مجموع بار انحلالی ( TDS ) در طی دوره مورد مطالعه افزایش یافته است و همچنین مقادیر آنها در ایستگاه گرده یعقوب (خروجی حوضه) نسبت به ایستگاه کوتر (در بالا دست حوضه) بیشتر بوده است. دلیل این موضوع را می­توان به عبور رودخانه مهاباد چای در فاصله بین ایستگاه کوتر و گرد یعقوب از داخل شهر مهاباد و زمین­های کشاورزی پایین­دست دانست. می­توان نتیجه گرفت که تغییرات کاربری اراضی نقش اساسی در تغییر پارامترهای کیفیت آب سطحی منطقه داشته است و باعث کاهش کیفیت آب رودخانه مهاباد چای طی دوره 1992 تا 2011 شده است.

کلمات کلیدی