عدم وجود یک سیستم دیده‌بانی بارش قابل اعتماد و گسترده یکی از چالش‌های مهم در تجزیه و تحلیل، پیش‌بینی هیدرولوژیکی و مدیریت منابع آب در ایران است. همچنین عدم وجود یا وجود داده‌های بارش با کیفیت پائین در برخی از مناطق کشور، استفاده از محصولات بارش ماهواره‌ای که می‌تواند به عنوان منبع جایگزین برای حوضه‌هایی با داده‌های پراکنده یا فاقد آمار در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، بسیار مفید خواهد بود. لذا هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی و پهنه‌بندی میزان دقت بارش ماهانه ماهواره TRMM 3B43 v7 در پهنه ایران با ایستگاه‌های زمینی است. بدین منظور داده‌های ماهانه بارش TRMM بصورت شبکه‌ای و با تفکیک مکانی 25/0 × 25/0 درجه طول و عرض جغرافیایی طی دوره 1998 تا 2014 استخراج گردید و با 41 ایستگاه سینوپتیک در سطح کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ارزیابی دقت بارش برآوردی و پهنه­بندی معیارهای ارزیابی خطا، به ترتیب از معیارهای NSE، RMSE، BIAS، ME و روش IDW در نرم­افزار ArcGIS 10.3 استفاده شد. در حالت کلی نتایج نشان داد که در اکثر مناطق خشک و نیمه خشک کشور ماهواره TRMM دارای بیش­برآوردی بارش و در مناطق پر بارش کشور کم­برآوردی داشته است و با توجه معیار ME، در 93/82 درصد ایستگاه‌ها این کم و بیش برآوردی کمتر از 10 میلی‌متر در ماه بوده است. همچنین نتایج رتبه‌بندی معیارهای ارزیابی خطا نشان داد که ایستگاه اردبیل با مجموع رتبه 5 و ایستگاه اصفهان با مجموع رتبه 146 به ترتیب بیشترین و کمترین خطا را در برآورد بارش ماهانه داشتند. به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد که داده‌های بارش ماهانه TRMM در اکثر نقاط کشور از دقت قابل قبولی برخوردار بوده است.

کلمات کلیدی