عنوان : ( اصلاح هندوانه Citrullus lanatus Thund) Matsum and Nakai) آجیلی: ارزیابی و گزینش از بین جمعیت‌های برخی نژادهای بومی )
نویسندگان: کاظم حکم آبادی , سیدحسین نعمتی , رضا توکل افشاری ,
Full Textچکیده
چکیده جهت ارزیابی تنوع ژنتیکی و حذف نژادهای محلی ضعیف و کم کیفیت در نسل اول و بررسی بهبود ژنتیکی در نسل دوم 10 نژاد محلی هندوانه ایران از طریق بررسی صفات رشدی و مرتبط با بذر، پژوهشی طی دو سال در شهرستان فاروج اجرا شد. بذر نژادهای محلی ̕جابانی̒ (چهار نژاد محلی)، ̓سنبک̒ (چهار نژاد محلی) و ̓کلاله̒ (دو نژاد محلی) از جوین، کاشان و گرگان، براساس رنگ پوست میوه و صفات مرتبط با بذر تفکیک و جمع‌آوری شدند. کشت مستقیم بذر در اراضی شهرستان فاروج صورت گرفت. ارزیابی 10 نژاد محلی در سال اول (نسل اول) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و10 نمونه در واحد آزمایشی اجرا شد. سپس گزینش بین تودهای و گزینش دورن تودهای از بین 10 نژاد محلی با توجه به یکنواختی و به‌ویژه دادههای صفات کلیدی مرتبط با بذر از جمله عملکرد بذر و درصد مغز به دانه انجام گردید. چهار نژاد محلی گزینش‌شده از سال اول مجدداً در سال دوم (نسل دوم) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و 10 نمونه در واحد آزمایشی ارزیابی شدند. در نهایت، آنالیز دادههای نژادهای محلی گزینش‌شده در سال اول و دوم به‌صورت آزمایش اسپیلت پلات تجزیه واریانس گردید. بررسی تغییرات مورفوفیزیولوژیک و عملکردی نژادهای محلی مختلف هندوانه در نسل اول نشان داد که نژادهای محلی ̓کلاله 1̒ و ̕کلاله 2̒ و ̓جابانی 1̒ و ̓جابانی 3̒ از نظر صفات رشدی و عملکرد میوه دارای برتری نسبت به سایر نژادهای محلی می‌باشند، امّا در نسل دوم، ̓جابانی 1̒ بهترین عملکرد میوه را از نظر وزنی و درصد گوشت میوه داشت و این نژادها می‌توانند به‌عنوان نژادهای محلی مادری جهت اصلاح هندوانه آجیلی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین در نسل اول بررسی صفات تعیین‌کننده کیفیت و کمیت دانه مانند وزن هزاردانه، درصد وزن مغز به دانه، طول، عرض و ضخامت بذر، و ضخامت پوست بذر نشان داد که نژاد محلی ̓جابانی 1̒ و ̓جابانی 3̒ مطلوب‌ترین می‌باشند. در سال دوم نیز نژاد محلی ̓جابانی 1̒ و ̓جابانی 3̒ بالاترین کمیت و کیفیت دانه را به خود اختصاص داد و جهت کشت به‌عنوان هندوانه آجیلی مطلوب می‌باشند. مقایسه دو نسل هرکدام از نژادهای محلی برگزیده نشان داد که اکثر صفات میوه و دانه تحت تأثیر نسل بهبود می‌یابند و نسل دوم میوه‌های سنگین‌تر با عملکرد دانه بیشتری ایجاد کرد. همچنین این بهبود صفات مربوط به میوه در نژاد محلی ̓جابانی 1̒ و بهبود صفات دانه در نژاد محلی ̓کلاله 1̒ نسبت به سایر نژادهای محلی چشمگیرتر می‌باشد.
کلمات کلیدی
بهبود ژنتیکی تنوع ژنتیکی دانه عملکرد گزینش میوه
@article{paperid:1103519,
author = {حکم آبادی, کاظم and نعمتی, سیدحسین and توکل افشاری, رضا},
title = {اصلاح هندوانه Citrullus lanatus Thund) Matsum and Nakai) آجیلی: ارزیابی و گزینش از بین جمعیت‌های برخی نژادهای بومی},
journal = {علوم باغبانی},
year = {2025},
volume = {39},
number = {2},
month = {June},
issn = {2008-4730},
pages = {1--12},
numpages = {11},
keywords = {بهبود ژنتیکی تنوع ژنتیکی دانه عملکرد گزینش میوه},
}
%0 Journal Article
%T اصلاح هندوانه Citrullus lanatus Thund) Matsum and Nakai) آجیلی: ارزیابی و گزینش از بین جمعیت‌های برخی نژادهای بومی
%A حکم آبادی, کاظم
%A نعمتی, سیدحسین
%A توکل افشاری, رضا
%J علوم باغبانی
%@ 2008-4730
%D 2025
