تعیین ساکارز چغندرقند (عیار)، به‌عنوان شاخص مهم، هم از نظر اقتصادی برای کشاورزان، هم از جهت کیفیت فرآیند تولید برای کارخانه‌های قند و هم برای مراکز تحقیقاتی در ارزیابی عملکرد بذرهای مختلف چغندرقند از اهمیت بسزایی برخوردار است. پلاریمتری روشی‌ متداول برای اندازه‌گیری عیار چغندرقند است که علاوه بر مصرف مواد شیمیایی و نیاز به نیروی متخصص، زمان‌بر نیز است. برای مقابله با این معایب، ضرورت جایگزینی این روش با روش‌های سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه و با قابلیت اطمینان بالا، اجتناب‌ناپذیر است، با این هدف از 150 محموله چغندرقند تحویلی به شرکت قند تربت‌حیدریه نمونه‌برداری شد. هر نمونه شامل 40 الی 50 ریشه چغندرقند بود که به‌صورت تصادفی انتخاب، شستشو و خمیرگیری شدند. از هر نمونه حداقل 500 گرم خمیر یکنواخت تهیه گردید. بخشی از خمیر به‌دست‌آمده عیارسنجی و بخشی دیگر مورد تصویربرداری فراطیفی در دامنه‌ی طول ‌موجی 400 تا 950 نانومتری با وضوح 2 نانومتری قرار گرفت. در این مطالعه از دو روش پیش‌پردازش طیفی، دو روش انتخاب طول ‌موج مؤثر و سه روش رگرسیونی استفاده شد. از 18 مدل رگرسیونی توسعه‌یافته، مدل حداقل مربعات جزئی با پیش‌پردازش نرمال متغیر استاندارد و الگوریتم طرح‌ریزی متوالی بهترین عملکرد را با ضریب تعیین و ریشه میانگین مربعات خطای کالیبراسیون به ترتیب برابر با 89/0 و 28/0 و برای اعتبارسنجی، به ترتیب برابر با 91/0 و 24/0 ارائه داد. این مطالعه برای نخستین‌بار امکان تصویرسازی توزیع مکانی عیار قند را در سطح پیکسل خمیر چغندرقند با مقدار ضریب تعیین و ریشه میانگین مربعات خطای به ترتیب برابر 71/0 و 89/2 فراهم آورد. این توانایی نوآورانه، امکان شناسایی ناهمگنی عیار در سطح نمونه‌ها را فراهم می‌کند.

کلمات کلیدی