تردیدی نیست که تمام پژوهش‌های متن‌شناختی در فرهنگ اسلامی در پرتو متن قرآن به وجود آمده است. تلاش بلاغت‌دانان، ادیبان، ناقدان و شعرشناسان در راستای فهم و درک از قرآن و پژوهش‌های اعجاز توسط بلاغت‌دانان و متکلمان نیز جملگی در حوزۀ متن قرآن شکل ‌گرفته است. قرآن کریم، به‌مثابۀ یک متن و به‌طور خاص متن ادبی، ظرفیت بالایی در شکل‌گیری پژوهش‌های متن‌محور در جهان اسلام داشته است. این امر همواره برای پژوهشگران مسئله‌آفرین بوده است؛ بدین معنا که هریک از پژوهشگران به ویژه متن‌شناسان و کسانی که به حوزۀ تحلیل متن علاقه‌مند بوده و هستند، به قرآن به‌عنوان متن توجهی ویژه نشان داده‌اند. پیش‌فرض این رویکرد به متن قرآن بر این اصل استوار است که قرآن ویژگی‌های یک متن را دارد، بنابراین باید تکلیف این موضوع، یعنی متن بودن قرآن روشن شود. رهیافت مقاله به اعجاز، رویکرد متن‌شناسانه است؛ بدین معنا که متن قرآن یک متن ویژه با سازوکارهای خاص خود است که درک بی‌بدیل بودن آن در سنت زبان‌شناختی عرب تنها از راه مطالعۀ متن‌شناختی ممکن است.

کلمات کلیدی