کانسار مس بزجانی در 30 کیلومتری غرب شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی واقع است. سرپانتینیت­ها و بازالت­های توالی افیولیتی فریمان سنگ میزبان­ این کانسار هستند. ذخیره معدنی از دو بخش زیرین و بالایی تشکیل شده است. بخش زیرین پهنه داربستی (استرینگر) را شکل داده است که در آن سولفیدهای اولیه به صورت رگه­ای، رگچه­ای و افشان دیده می­شوند و بخش بالایی ساختار عدسی شکل دارد که در آن سولفیدهای اولیه­ به صورت نواری، کروی و ریزدانه دیده می­شوند. بررسی­های کانی­شناسی نشان می­دهد که پیریت، مارکاسیت، کمتر کالکوپیریت، بورنیت، اسفالریت، گالن، مس طبیعی و مگنتیت کانی­های اولیه این کانسار هستند که توسط کانی­های ثانویه­ای همچون کوپریت، تنوریت، کوولیت، کالکوسیت، کریزوکولا، مالاکیت، آزوریت، جاروسیت، لیمونیت و هماتیت همراهی می­شوند. بر اساس زمین­شیمی عناصر کم تحرک، سنگ­های آذرین مافیک میزبان ذخیره در موقعیت زمین­ساختی بونینیت قرار می­گیرند. محاسبات تغییرات جرم نشان می­دهند که در تکوین ذخیره مس بزجانی، عناصری چون Cu، Pb، Th، As، Ag، Tl و U دچار غنی­شدگی شده­­اند. نتایج بدست آمده از سنگ میزبان، ساخت و بافت، کانی­شناسی و زمین­شیمی آشکار می­کنند که ذخیره بزجانی شباهت زیادی به کانسارهای سولفید توده­ای مس- روی همراه با سنگ­های آذرین مافیک دارد. این ذخیره در تکامل خود چهار مرحله دگرسانی گرمابی، هوازدگی زیردریایی، دگرگونی ناحیه­ای، و اکسایش سطحی را پشت سر گذاشته است.

کلمات کلیدی