در جرم‌شناسی تعامل‌گرا، برچسب‌زنی به فرآیندی اشاره دارد که در آن افراد یا گروه‌ها به وسیله‌ دیگرانْ برچسب‌ها یا هویت‌هایی را دریافت می‌کنند که می‌تواند بر رفتار، خودپنداره و تعاملات اجتماعی آن‌ها تأثیر بگذارد. بر این اساس، در فرآیند برچسب‌زنی به بزهکارانْ صفات تحقیرآمیزی توسط مقامات رسمی کنترل اجتماعی و گروه‌های اجتماعی غیررسمی نسبت داده می‌شود که موجب اثرگذاری بر خودانگاره آن‌ها می‌شود. با توجه به اهمیت نظریه برچسب‌زنی در مطالعات جرم‌شناسی، این پژوهش درصدد است تا رمان «داغ ننگ» اثر ناتانیل هاوثورن را با روش تحلیل گفتمان فوکو و با تمرکز بر نظریه برچسب‌زنی تحلیل کند. هدف اصلی این مطالعه، بررسی چگونگی تأثیر گفتمان‌های اجتماعی و فرهنگی بر هویت و روابط انسانی از طریق فرآیند برچسب‌زنی است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، برچسب‌زنی به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی گفتمان‌های حاکم، نقش اساسی در شکل‌دهی به هویت و سرنوشت افراد ایفا می‌کند. شخصیت‌های «داغ ننگ»، هر یک به شیوه‌ای منحصر به فرد با برچسب‌های اجتماعی مواجه می‌شوند و به تبع آن، واکنش‌های مختلفی از خود بروز می‌دهند که بیانگر پیچیدگی و تنوع رفتارهای انسانی در برابر گفتمان‌های مسلط است. هم‌زمان، گفتمان‌های قدرت و دانش در قالب نهادهای اجتماعی و فرهنگی هنجارها و برچسب‌ها را بازتولید و آن‌ها را به جامعه تحمیل می‌کنند. در نهایت، برچسب‌های اجتماعی از طریق دوگانه دانش/ قدرت و فرآیند هویت‌سازی، از یک‌سو، موجب انزوای اجتماعی، از خودبیگانگی و تحقیر بزهکاران و از سوی دیگر، از طریق اثرگذاری بر فرامن باعث شکل‌گیری هویت مجرمانه در بزهکاران می‌شوند.

کلمات کلیدی