گذار از «فرمان» به «قانون» و از «حکمرانی» به «حکومتمندی» یکی از مهم ترین سر فصل های تاریخ اندیشه سیاسی در ایران است. بررسی فرآیند مشروطیت در ایران در چارچوب مفهوم حکومتمندی افق تازه ای از تحلیل ظهور مفاهیم مدرن اندیشه سیاسی را پیش روی ما قرار می دهد. مدرسه علوم سیاسی یکی از مهم ترین نهادهایی است که در پیدایش فکر مشروطیت نقش اساسی را داشت. درس های مدرسه علوم سیاسی شرح و بسط مفاهیم مدرنی است که پیش و پس از مشروطه در جهت تکوین دولت مدرن در ایران بیان شده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مبانی دولت مدرن و تکنیک های قدرت در درس های «محمدعلی فروغی»، «میرزا حسن‌خان پیرنیا»، «میرزا مصطفی خان منصور السلطنه» و «گوستاو دمرنی» می پردازد. بر همین اساس پرسش اصلی پژوهش عبارت است از اینکه خرد سیاسی دولت مدرن و تکنیک های قدرت در درس های مدرسه علوم سیاسی چیست و چه تاثیری بر فرآیند مشروطیت گذاشت؟ بر اساس یافته های پژوهش محور اصلی خرد سیاسی دولت مدرن در درس های مدرسه علوم سیاسی را مفاهیم مدرنی نظیر «علم حقوق»، «قانون» و «آزادی» در بر می گیرد. همچنین دولت در این درس ها بر مبنای مفهوم مدرن «ملت- دولت» است که منجر به فکر تاسیس «دولت مشروطه متمرکز اداری» از طریق تکنیک های «انضباط اداری»، «انضباط مالی» و تکنیک های «سیاسی و اجتماعی» شد. این مفاهیم مدرن بعدها در قانون اساسی مشروطه و متمم آن عینا تکرار گردید.

کلمات کلیدی