مشارکت عمومی، در دهه‌های پایانی قرن بیستم به یکی از اصول مهم گفتمان برنامه‌ریزی در جهان تبدیل شده است. با وجود مبانی غنی از موضوعات اجتماعی در دین اسلام، تاکنون کمتر به جایگاه مشارکت شهروندان در مدیریت شهری پرداخته شده است. این مقاله با هدف واکاوی موضوع مشارکت در اسلام و نظریات اندیشمندان اسلامی، به‌طور ویژه نظریات علامه طباطبایی را بررسی کرده است و با مقایسه تطبیقی نظریات اندیشمندان غربی و نظریات علامه، سعی در روشن نمودن این موضوع در بستر شهر اسلامی ـ ایرانی دارد. روش تحقیق، تحلیل تطبیقی بر مبنای سه سطح مشارکت شعاری، محدود و واقعی است. فرضیه اصلی پژوهش این است که نظریات علامه طباطبایی می‌‌تواند چارچوبی جامع برای مشارکت واقعی شهروندان ارائه دهد. نتایج نشان می‌‌دهد، آنچه اسلام به‌عنوان مشارکت قبول دارد، نه مشارکتی از نوع شعاری و محدود، بلکه مشارکت واقعی است و نظریات علامه طباطبایی متناسب با سطوح بالای مشارکت، تنظیم شده است. یافته‌های این پژوهش می‌‌تواند در طراحی سیاست‌های مشارکتی و مدیریت شهری اسلامی، استفاده شود.

کلمات کلیدی