مقدمه و هدف سقط جنین یکی از مشکلات مهم بهداشتی و اقتصادی در گله‌های گوسفند داشتی به‌ویژه در استان خراسان رضوی است که همه‌ساله منجر به کاهش بهره‌وری و تحمیل خسارات مالی گسترده می‌شود. پیچیدگی‌های بالینی و اپیدمیولوژیک این پدیده، عمدتاً ناشی از ماهیت چندعاملی آن است. نبود واکسن مؤثر برای برخی از این عوامل در کشور، بر ضرورت شناسایی دقیق آن‌ها جهت طراحی برنامه‌های پیشگیرانه و مدیریتی می‌افزاید. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل عفونی مؤثر در موارد سقط جنین گوسفند در استان خراسان رضوی طی یک دوره پنج‌ساله انجام شد. روش انجام تحقیق در این مطالعه گذشته نگر کلیه موارد سقط جنین های گوسفندان استان خراسان رضوی، ارجاعی به قطب علمی سقط جنین دانشگاه فردوسی مشهد بین سال‌های 1399 تا 1403 بررسی شد. در مجموعً 380 نمونه سقط ارجاعی مورد آزمایشات اختصاصی قرار گرفت. به‌منظور شناسایی کلامیدیا، کمپیلوباکتر، توکسوپلاسما و سالمونلا از روش اختصاصی PCR، و برای تشخیص بروسلا و کوکسیلا بورنتی از روش Real-Time PCR استفاده شد. نتایج از مجموع 380 نمونه بررسی‌شده، تعداد 54 مورد (14.2٪) بروسلا، 37 مورد (9.7٪) کلامیدیا، 35 مورد (9.2٪) کمپیلوباکتر، 17 مورد (4.5٪) سالمونلا، و 16 مورد (4.2٪) توکسوپلاسما مثبت گزارش شدند. بر این اساس، بروسلا به‌عنوان شایع‌ترین عامل عفونی سقط در این منطقه شناسایی شد و عوامل کلامیدیا و کمپیلوباکتر نیز نقش قابل توجهی در بروز سقط ایفا کردند. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که سقط جنین در گوسفندان استان خراسان رضوی ناشی از مجموعه‌ای متنوع از عوامل میکروبی است. شیوع هم‌زمان چند پاتوژن در جمعیت مورد مطالعه، نشان‌دهنده پیچیدگی اپیدمیولوژیک سقط‌های عفونی در گله‌های گوسفند بوده و بیانگر این واقعیت است که اقدامات پیشگیرانه‌ای که تنها بر یک عامل متمرکز باشند، اثربخشی محدودی خواهند داشت. بر همین اساس، به‌کارگیری واکسن‌های چندگانه (پلی‌والان) که طیفی از عوامل عفونی شایع را پوشش دهند، به‌عنوان یک راهکار ضروری و مؤثر در کاهش نرخ سقط، ارتقاء سلامت گله‌ها و افزایش بهره‌وری اقتصادی در صنعت پرورش گوسفند در ایران توصیه می‌شود.

کلمات کلیدی