این پژوهش با هدف بررسی تأثیر نظام‌های مختلف کشت رایج و فشرده‌سازی اکولوژیک بر رشد، عملکرد شلتوک و خصوصیات کیفی برنج، طی دو آزمایش در شرایط خزانه و مزرعه در شهر بابل در دو سال زراعی 1401-1400 و 1402-1401 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه نظام فشرده‌سازی اکولوژیک، حد واسط و رایج بودند. در نظام‌های فشرده‌سازی اکولوژیک، حد واسط و رایج در شرایط خزانه، تراکم بذر (به ترتیب با 100، 200 و 300 گرم در متر مربع) بعنوان تیمار مدنظر قرار گرفت. در شرایط مزرعه، تیمارهای مورد بررسی شامل سن انتقال نشا (به ترتیب 20، 30 و 40 روز)، فاصله کاشت (شامل 25، 30 و 20 سانتی‌متر)، رژیم آبیاری (شامل غرقاب دائم به صورت 10 سانتی‌متر بالای آب، اشباع در سطح آب، کم‌آبیاری 10 سانتی‌متر پایین‌تر از سطح آب) و تعداد نشا در هر کپه (شامل2-1، 4-5، 8-7 نشا) بودند. نتایج آزمایش در بخش خزانه نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک (9/2 کیلوگرم در متر مربع) و عملکرد شلتوک (83/0 کیلوگرم در متر مربع) برای نظام فشرده‌سازی اکولوژیک مشاهده شد. بیشترین و کمترین درصد آمیلوز و نمره ژلاتینه‌شدن به‌ترتیب در نظام فشرده‌سازی اکولوژیک (7/22 درصد و 7/3) و نظام رایج (5/21 درصد و 0/3) بدست آمد. به‌طور کلی، نظام فشرده‌سازی اکولوژیک در مقایسه با سایر نظام‌های مدیریتی، عملکرد بیشتری داشت و به عنوان نوعی رویکرد کارآمد می‌تواند در مدیریت اکولوژیک تولید برنج مدنظر قرار گرفته که بر این اساس، به تولید پایدار، امنیت غذایی و بهبود ویژگی‌های زیست‌محیطی نیز کمک می‌کند.

کلمات کلیدی