چکیده فارسی‌نویسی پس از تهاجم مغول در پیوند با هویت ایرانی و در پی بالیدن تشیع امامی به‌صورت نسبی رشد یافت. در جریان فارسی‌نویسی، ترجمه در دورۀ صفویه، با تأکید بیشتر بر زبان و هویت ملی رشد یافت. در این دوران آثار متعددی از عربی به فارسی برگردانده شد. «ترجمه»های این دوران سهم ممتازی در معرفی ابعاد مختلف اندیشه و آیین دارند. همچنین بررسی دلایل انتخاب متون ترجمه ازسوی مترجمان اطلاعاتی سودمند دربارۀ تحول در فکر و فرهنگ به دست می‌‌دهد. بررسی آماری ترجمه‌‌های این قرون تحول در موضوعات ترجمه را در گذار از دوران استقرار حکومت صفویه (قرن 10) به دورۀ تثبیت این سلسله (قرن11) نمایان می‌‌کند و نشان می‌‌دهد که موضوعات مورد توجه برای ترجمه همواره یکسان نبوده است. تغییر گفتمان غالب در این دوران با تغییر محتوای متون انتخابی برای ترجمه ازسوی مترجمان رابطۀ مستقیم دارد. این تغییر در محتوای متون انتخابی ناشی از چه عواملی بوده است، انگیزۀ آمران ترجمه و مقاصد مترجمان از انتخاب آن متون چه بوده است؟ ترجمه‌‌ها حاوی داده‌های تاریخی ویژه‌ای هستند که در کنار عوامل و شاخص‌های دیگر، روند و ماهیت تغییرات سیاسی و ایدئولوژیک را در این دوران بازتاب می‌‌دهند. در این مقاله به روش توصیفی‌تحلیلی تلاش شده است تا به‌ضرورت تغییر در انتخاب متن و محتوای متون ترجمه بپردازیم و نشان دهیم که ترجمه در این دوران باتکیه‌بر اخباری‌‌گری، روش‌های کلامی را برای ساخت و گسترش تشیع به‌مثابۀ یک ایدئولوژی سازنده در حیات صفویان به کار گرفته‌اند.

کلمات کلیدی