هدف: وجود داده‌های بلندمدت فرسایش بادی جهت مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. استان خراسان رضوی تحت تاثیر فرسایش بادی و در نتیجه طوفان‌های گرد و غبار است که سالانه خسارات‌های زیادی را وارد می‌کنند. هدف این پژوهش درک الگوهای دینامیکی فرسایش بادی و محرک‌های اساسی آن است. روش و داده: این مطالعه به تحلیل تفاوت‌های مکانی و زمانی پتانسیل فرسایش بادی با استفاده از مدل RWEQ در استان خراسان رضوی می‌پردازد و چگونگی تأثیر عواملی مانند حساسیت خاک، جغرافیا و آب‌وهوا را بر وقوع آن با تجزیه و تحلیل داده‌ها در دوره‌ی زمانی (2000-2021) بررسی می‌کند. در نهایت با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای AAI, BDI نتایج به دست آمده اعتبارسنجی می‌شود. یافته‌ها: تفاوت‌های قابل توجهی در حساسیت به فرسایش در خراسان رضوی تشخیص داده شد که در درجه اول به عوامل جغرافیایی مانند توزیع پوشش گیاهی، ویژگی های خاک و الگوهای آب و هوایی به ویژه، مناطقی با پوشش گیاهی کم و خاک‌های سطحی سست‌تر نسبت داده می شود. بخش‌های جنوب غربی و جنوب شرقی خراسان رضوی، توزیع گسترده‌تری از پتانسیل فرسایش بادی را نشان می‌دهند. برعکس، بخش‌های شمالی پتانسیل فرسایش خاک نسبتاً کمتری را به دلیل شرایط اقلیمی متفاوت از جمله بارش بیشتر و دمای پایین‌تر تجربه می‌کنند. نتیجه‌گیری: بیشترین گسترش مناطق مستعد فرسایش در طول فصول بهار و تابستان رخ می‌دهد. فعالیت‌های شدید فرسایش بادی در طول ماه‌های تابستان از بخش‌های جنوب شرقی و جنوب غربی (مانند خواف و بردسکن) به سمت مناطق مرکزی (مانند تایباد، تربت‌جام، سرخس و بجستان) جابه‌جا می‌شوند. با این حال، شرایط ریزاقلیمی خاص در مناطق خاص خراسان رضوی، مانند بخش‌های غربی سبزوار و داورزن، منجر به افزایش فرسایش بادی در فصل بهار نسبت به تابستان می‌شود. نوآوری، کاربرد نتایج: کاربرد مدل‌های فرسایشی در پلتفرم گوگل ارتث انجین، محدودیت‌های محاسباتی محلی و سنتی را از بین می‌برد و داده‌های فضایی گسترده را در یک بازه زمانی کوتاه پردازش می‌کند. این رویکرد به طور قابل توجهی فرآیند تولید نقشه‌های فرسایش بادی را ساده می‌کند و به طور بالقوه کاربردهای عملی طولانی مدت را امکان‌پذیر می‌کند.

کلمات کلیدی