حکمرانی خوب به عنوان پیش‌شرط اساسی تحقق توسعه شناخته می‌شود. در ادبیات توسعه، نهادهای کارآمد، پاسخگو و شفاف، سنگ بنای حکمرانی خوب و یک عامل مهم برای دستیابی به توسعه پایدار شناخته می‌شوند. این نهادها با حاکم کردن قانون، تضمین حقوق مالکیت، ایجاد شفافیت و تخصیص بهینه منابع، منجر به کاهش نابرابری، فساد و بی‌اعتمادی شده و زمینه لازم برای رشد و توسعه فراهم می‌کنند. با این حال، تجربه کشورهای سوریه و مصر در بستر رژیم‌های سیاسی غیردموکراتیک و ناکارآمد در غرب آسیا نشان می‌دهد که نهادها می‌توانند ماهیتی کاملاً وارونه به خود بگیرند؛ به طوری که با کارکردی ناصحیح نه تنها در خدمت توسعه نیستند، بلکه خود به عاملی برای تثبیت قدرت در شرایط ناکارآمدی و توسعه‌نیافتگی بدل می‌شوند. این مقاله استدلال می‌کند که توسعه‌نیافتگی در این کشورها، پیامد مستقیم راهبردهای نهادی حکمرانی است که بقای رژیم را اولویت می‌دهد. سوال پژوهش حاضر این است که رژیم‌های سوریه و مصر چگونه از راهبردهای نهادی نه در جهت توسعه بلکه با هدف حفظ قدرت خود بهره می‌برند؟ یافته‌های پژوهش با بکارگیری روش تاریخی-کیفی بر پایه داده‌های اقتصادی و سیاسی از شاخص‌های جهانی حکمرانی در پایگاه‌های WGI و V-Dem و با بررسی یافته‌های موجود نشان می‌دهد که نهادها به ویژه نهادهای توزیع رانت و تشریفاتی در حکمرانی سوریه و مصر در انحصار قدرت قرار گرفته و منجر به قفل‌شدگی نهادی و توسعه نیافتگی شده‌اند.

کلمات کلیدی