زمین بستر اصلی توسعه شهری و فعالیت‌های مختلف درون آن است. محدودیت عرضه زمین ازیک‌طرف و تقاضای روزافزون برای آن از طرف دیگر سبب شد که مسئله زمین به یکی از ضروریات برنامه‌ریزی در شهرها تبدیل گردد. از سوی دیگر کاربری زمین در شهرها تحت تأثیر شرایط مختلف طبیعی، و انسانی دائماً دستخوش تغییر است و این تغییرات بر شیوه گسترش شهر و نحوه استفاده از اراضی اثر می‌گذارند. در سال‌های اخیر، گسترش شتابان شهرها و افزایش فعالیت‌های توسعه‌ای ، مسئله تغییر کاربری زمین را به یکی از دغدغه‌های مهم مدیریت و برنامه‌ریزی شهری تبدیل کرده است. چابهار نیز به‌دلیل موقعیت ویژه خود به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور و نقش راهبردی‌اش در جنوب‌شرق ایران، در سال‌های گذشته دستخوش تحولات کالبدی قابل‌توجهی بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری اراضی شهر چابهار طی سه دوره 1992 ، 2015 و 2024 انجام شده است. داده های این پژوهش از طریق تصاویر ماهواره‌ای لندست تهیه و سپس در محیط نرم افزاری TerrSet و ArcGIS با روش Maximum Likelihood طبقه بندی در 5 کاربری اراضی ساخته شده، پوشش گیاهی، اراضی بایر، پهنه آبی و ساحل طبقه بندی شدند. نتایج به‌دست‌آمده نشان می دهد بین سال های 1992 تا 2015 اراضی ساخته شده از 1.76 درصد به 8.87 درصد افزایش داشته است. در مقابل اراضی بایر از 79 درصد به 71 درصد کاهش داشته است. این افزایش حدود 5 برابری بیانگر سرعت رشد شهری، روند کاهش اراضی بایر نماینگر تبدیل تدریجی زمین های خالی به کاربری شهری است. در سال های 2015 تا 2024 تصاویر نشان داد که اراضی شهری از 8.87 درصد به حدود 11 درصد رشد داشته است در حالی که اراضی بایر از 71 درصد به 69 درصد رسیده است که روند کاهشی داشته است. این موضوع بیانگر رشد شهری است ولی سرعت تغییرات به نسبت قبل کاهش داشته است. سایر کاربری ها نسبتا تغییرات کمی داشته اند که نشان دهنده تمرکز توسعه شهری بر اراضی بایر و رشد شهری است و بیان می دارد که چابهار در مسیر افزایش رشد شهری و توسعه زیر ساخت های صنعتی و شهری با کمترین آسیب به فضای سبز است.

کلمات کلیدی