در خاکهای آهکی مناطق خشک و نیمه خشک حضور کاتیون کلسیم به مقدار زیاد در سیستم تعادلی خاک (محلول وتبادلی) ، همواره واکنشهای شیمیائی فاز محلول وتبادلی خاک را تحت تا ثیر قرار می‌دهد ؛ پدیده تبادل از جمله این واکنشهای شیمیائی است که تاثیر کاتیون دو ظرفیتی کلسیم در آن بسیار مهم می‌باشد ، یکی از تعادلهایی که در سیستم شیمیائی خاکهای آهکی از اهمیت بیشتری برخوردار است ، تعادل پتاسیم-کلسیم است که می‌تواند پاسخگوی بسیاری از مسائل در شیمی و حاصلخیزی خاک و قابلیت استفاده این عناصر بویژه پتاسیم باشد. با توجه به اهمیت موضوع ، تحقیقات زیادی در خاکهای آهکی کشور در این زمینه انجام نشده است.دراین تحقیق که روی تعدادی از خاکهای آهکی شمال خراسان انجام شد ، در مرحله اول رابطه رگرسیونی بین KAR( نسبت جذب پتاسیم ) و EKR (نسبت پتاسیم تبادلی ) در 26 نمونه خاک تعیین شدY=0.02+2.48X R2=0.77))و بدین ترتیب KG (ضریب انتخابی گاپون ) خاکها حدود 48/2 برآورد شد. در مرحله دوم در 14 نمونه خاک اشباع با کلسیم با افزودن غلظتهای مختلف پتاسیم و برقراری تعادل ، رابطه بینEKR و KAR با تقریب بالا برای هرخاک تعیین شد و دامنه مقدارKG در این خاکها بین 21/1 تا 34/3 با ضریب رگرسیونی بالای 91/0بدست آمد. در محدوده خاکهای مورد مطالعه KG در دامنه پتاسیم مورد آزمایش ثابت و تقریباً منطبق با KG حاصل از رابطه بین EKR و KAR در مرحله اول است . معادله پیشنهاد شده در حقیقت بیانگر ارتباط بین پتاسیم محلول و پتاسیم تبادلی است که بر اساس آن می‌توان اثر تغییرات پتاسیم محلول را روی پتاسیم تبادلی در حضور کلسیم و منیزیم به عنوان کاتیونهای غالب در خاکهای آهکی مورد بررسی قرار داد. نهایتاً همبستگی بین PBCK با CEC و CEC ] * KG [ با ضریب رگرسیون بالا ( به ترتیب 75/0R2= و 94/0R2=) تعیین شد .

کلمات کلیدی