در الکشف و البیان مشهور به تفسیر ثعلبی حدیثی دربارة مدلول حروف مقطعه به امام صادق(ع) منسوب است. این حدیث که به برخی از متون تفسیری شیعه نیز راه یافته است، با تکیه بر صورت مکتوب یا نمود دیداری قرآن به ارائه تفسیری از برخی حروف مقطعه می پردازد.راقم این سطور با عنایت به ضرورت نقد روایات تفسیری که مورد تأکید همة تفسیرپژوهان است، با تکیه بر رهیافت زبان شناسان و خط شناسان به نقد و سنجش متن آن حدیث پرداخته و نشان داده است با توجه به اینکه رسم الخط و الفبا محصول ابداع و اختراع بشر و در نتیجه یک امر وضعی و قراردادی است، نمی تواند مبنای تفسیر قرآن قرار گیرد. بنابراین، از آن جا که این حدیث از درون مایه ای سست و نااستوار برخوردار است با به کار بستن معیارهای حدیث شناختی که مورد اتفاق همة حدیث شناسان است نمی تواند از معصوم صادر شده باشد. به باور نگارنده این پژوهش می تواند الگوی نقد احادیث یا آرائی از این دست باشد. .

کلمات کلیدی