ارایه راهکارهای مدیریتی جهت تخفیف اثرات تنش شوری بر رشد و عملکرد محصولات زراعی می تواند امکان استفاده از آبهای با کیفیت پایین را در زمینه تولید فراهم سازد. این تحقیق با هدف تعیین حساسترین دوره فنولوژیک گندم به شوری و تاثیرپذیرترین جزء عملکرد دانه از طریق تجزیه علیت انجام شده است. آزمایش به شکل کشت در ماسه در قالب فاکتوریل و با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل چهار سطح شوری (شاهد، 200، 100 و 300 مول در متر مکعب از نسبت 1.10 کلرید کلسیم و کلرید سدیم) و سه دوره اعمال نمک (شامل اعمال نمک در سراسر فصل رشد، از مرحله دو برگی تا پایان مرحله گرده افشانی و از مرحله دو برگی تا مرحله غلاف رفتن) بود. نتایج حاصل از رابطه اونتوژنی مورد بررسی و ضرایب تجزیه علیت نشان داد که تعداد دانه در سنبله نسبت به متوسط وزن دانه، نقش موثرتری در عملکرد گندم داشت که نشان داد حساسیت گندم به شوری با گذشت زمان و در مرحله پر شدن دانه کاهش یافت. از سویی تعداد گلچه بارور در سنبلچه نیز اهمیت بیشتری در مقایسه با تعداد سنبلچه در سنبله داشت. بنابراین به نظر می رسد استفاده از راهکارهایی نظیر اختلاط مقطعی آب شور و شیرین در مراحل قبل از پر شدن دانه (مراحل تعیین تعداد دانه) می تواند در کاهش خسارت ناشی از تنش مفید باشد. همچنین مقایسه نتایج نشان داد که روش تجزیه علیت در مقایسه با روشهای تجزیه واریانس و روش ضرایب همبستگی ساده در مطالعه اجزای عملکرد، به ویژه در شرایط تنش کارآمدتر است.

کلمات کلیدی